شانه یخ زده یا منجمد که به آن کپسولیت چسبنده نیز گفته می شود باعث ایجاد درد و خشکی در شانه می شود. به مرور زمان، حرکات شانه سخت می شود.
بعد از گذشت دوره ای از زمان که علائم بدتر می شود، شانه یخ زده خودبخود بهبود می یابد، اما ممکن است بهبودی کامل تا سه سال زمان ببرد. فیزیوتراپی با تمرکز بر روی انعطاف پذیری شانه اولین درمان توصیه شده برای شانه یخ زده است.
شانه یخ زده به طور شایع افراد بین 40 تا 60 سال را درگیر کرده و در زنان بیشتر رخ می دهد. به علاوه، افراد مبتلا به دیابت در خطر بالاتری برای ابتلا به شانه منجمد قرار دارند. در این مقاله از سایت
تهران ارتوپدی بطور کامل درباره شانه یخ زده یا منجمد توضیح می دهیم.
آناتومی شانه
شانه شما یک مفصل گوی و کاسه است که از سه استخوان تشکیل شده است: بازو (هومروس)، تیغه شانه (اسکاپولا) و ترقوه (کلاویکل).
سر استخوان بازو در داخل یک کاسه سطحی در تیغه شانه شما قرار می گیرد. بافت پیوندی قوی که به آن کپسول شانه می گویند، مفصل را احاطه می کند.
برای کمک به اینکه شانه شما راحت تر حرکت کند، مایع سینوویال کپسول شانه و مفصل را لغزنده می کند.
کپسول شانه، مفصل شانه و تاندون های کلاهک چرخاننده را احاطه می کند.
آقای دکتر محمدرضا گیتی در این ویدیو در مورد بیماری شانه یخ زده یا شانه منجمد که یکی از بیماری های شایع در سنین میانسالی است صحبت می کنند:
شانه یخ زده یا کپسولیت چسبنده شانه چیست؟
در شانه یخ زده، کپسول شانه ضخیم، سفت و خشک می شود. نوار های ضخیم بافتی (که بدان ها چسبندگی گفته می شود) رشد می کنند. در بسیاری از موارد، مایع سینوویال کمتری در مفصل وجود دارد.
علامت اصلی این بیماری درد شدید و عدم توانایی در حرکت شانه (چه به تنهایی چه به کمک شخص دیگر) است.
مراحل پیشرفت شانه منجمد
این بیماری در سه مرحله رشد می کند:
مرحله اول: منجمد شدن
در مرحله منجمد شدن، شما به تدریج درد بیشتری خواهید داشت. با تشدید درد، وسعت حرکتی شانه شما نیز کم می شود. مرحله منجمد شدن معمولا 6 هفته تا 9 ماه طول می کشد.
مرحله دوم: منجمد شده
علائم دردناک ممکن است به طور حاد در این مرحله بهبود یابند اما خشکی باقی می ماند. بین 4 تا 6 ماه از مرحله منجمد شده، فعالیت های روزمره ممکن است بسیار مشکل باشند.
مرحله سوم: ذوب شدن
حرکات شانه طی مرحله ذوب شدن به آرامی بهبود می یابند. بازگشت کامل به قدرت و حرکت به حالت طبیعی یا نزدیک به طبیعی معمولا 6 ماه تا دو سال طول می کشد.
در شانه یخ زده، بافت نرم کپسول شانه خشک، ضخیم و ملتهب می شود.
چه افرادی در خطر ابتلا به شانه یخ زده قرار دارند؟
این بیماری غالبا در افراد میانسال رخ داده و در زنان شایع تر است.
اگر دیابت دارید، خطر ابتلای شما سه برابر بیشتر است.
دیگر افراد در خطر عبارتند از:
- افرادی که باید شانه بند گردنی را برای طولانی مدت پس از آسیب یا جراحی ببندند.
- افرادی که باید طولانی مدت به علت سکته مغزی یا جراحی، بی حرکت باقی بمانند.
- افراد دارای اختلالات تیروئید
علل شانه یخ زده
علت شانه یخ زده به طور کامل شناخته شده نیست. ارتباط واضحی بین شغل یا دست غالب وجود ندارد. عوامل کمی ممکن است شما را در خطر ابتلا به شانه منجمد قرار دهند.
- دیابت: شانه منجمد در افراد مبتلا به دیابت بیشتر رخ می دهد. علت این موضوع ناشناخته است. به علاوه، بیماران دیابتی مبتلا به شانه منجمد مرحله خشکی شدیدتری داشته که مدت زمان بیشتری طول می کشد تا به مرحله “ذوب شدن” برسد.
- بیماری های دیگر: برخی بیماری های دیگر من جمله کم کاری تیروئید، پر کاری تیروئید، پارکینسون و بیماری قلبی با شانه منجمد همراهی دارند.
- بی حرکتی: شانه منجمد می تواند در اثر بی حرکتی موقت ایجاد شده پس از جراحی، شکستگی یا دیگر آسیب ها ایجاد شود. مجبور کردن بیماران به حرکت دادن شانه پس از جراحی و آسیب یکی از راه های توصیه شده برای پیشگیری از شانه منجمد است.
علائم شانه یخ زده
درد ناشی از شانه یخ زده معمولا مبهم و مداوم است. این درد معمولا در شروع بیماری و وقتی می خواهید دست خود را تکان دهید شدیدتر است. درد معمولا در بخش خارجی شانه وگاهی در بالای شانه وجود دارد.
تشخیص شانه منجمد با معاینه پزشک
معاینه بالینی
پس از صحبت درباره علائم و سوابق پزشکی، پزشک شانه شما را معاینه می کند.
پزشک شانه شما را به دقت در تمامی جهات حرکت می دهد تا ببیند که آیا حرکات محدود شده است یا خیر و آیا درد هنگام حرکت رخ می دهد یا خیر. وسعت حرکتی؛ وقتی فرد دیگری دست شما را تکان می دهد “وسعت حرکتی منفعلانه” نامیده می شود. پزشک این وسعت حرکتی را با وسعت حرکتی شما وقتی که خود شانه خود را حرکت می دهید (وسعت حرکتی فعال) مقایسه می کند.
تصویربرداری
دیگر آزمایشات و تصویربرداری ها کمک می کنند تا پزشک بیماری های دیگری که منجر به خشکی و
درد شانه می شوند را کنار بگذارد. این تصویربرداری ها شامل موارد زیر می شوند:
- عکس رادیولوژی: ساختار های سخت، مثل استخوان، به وضوح در عکس رادیولوژی نمایش داده می شوند. عکس رادیولوژی می تواند مشکلات دیگر در شانه شما مثل آرتریت را نیز نشان دهد.
- ام آر آی: این تصویربرداری می تواند تصویر بهتری را از بافت نرم ایجاد کند. این تصویربرداری برای تشخیص شانه یخ زده مورد نیاز نیست، با این حال، ممکن است کمک کند تا دیگر مشکلات شانه مثل پارگی کلاهک چرخاننده تشخیص داده شود.
درمان شانه یخ زده یا کپسولیت شانه
شانه یخ زده عموما به مرور زمان بهبود می یابد، اما این موضوع می تواند تا سه سال زمان ببرد. تمرکز درمان بر روی کنترل درد و بازگرداندن وسعت حرکتی و قدرت از طریق فیزیوتراپی است.
درمان غیر جراحی
بیشتر افراد مبتلا به شانه یخ زده به نسبت با درمان های ساده برای کنترل درد و بازگرداندن وسعت حرکتی بهبود می یابند.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
داروهایی مثل آسپرین و ایبوپروفن درد و تورم را کاهش می دهند.
تزریق استروئید
کورتیزون یک داروی ضد التهابی قوی است که به طور مستقیم داخل مفصل شانه تزریق می شود.
هیدرودیلاتاسیون
اگر علائم با روش های غیر جراحی تسکین نیابند، پزشک شما ممکن است هیدرودیلاتاسیون را توصیه کند. این روش شامل تزریق آرام مقادیر زیادی از مایع استریل به داخل مفصل شانه و گشاد کردن و کشش دادن به کپسول شانه است. هیدودیلاتاسیون توسط یک رادیولوژیست که از روش های تصویربرداری برای تزریق مایع استفاده می کند، انجام می شود.
فیزیوتراپی
ورزش های به خصوصی به بازگشت حرکت کمک می کنند. این ورزش ها ممکن است تحت نظارت یک فیزیوتراپ یا در خانه انجام شوند. درمان شامل کشش دادن یا ورزش های افزایش وسعت حرکتی شانه می باشد. گاهی گرما برای نرم کردن شانه قبل از کشش استفاده می شود. در پایین مثال هایی از برخی ورزش هایی که ممکن است توصیه شود آورده شده است:
-
چرخش خارجی – کشش منفعلانه
در ورودی یک در بایستید و آرنج دست بیمار خود را تا نود درجه و در حدود دستگیره در خم کنید دست خود را ثابت کرده و بدن خود را طبق شکل بچرخانید. سی ثانیه نگه دارید. استراحت کرده سپس حرکت را تکرار کنید.
-
خم کردن به جلو – وضعیت خوابیده
بر روی کمر دراز بکشید و پاهای خود را دراز کنید. از دست غیر بیمار خود استفاده کنید تا دست بیمار خود را بالای سر و تا جایی که یک کشش خفیف احساس می کنید بالا ببرید. 15 ثانیه نگه دارید و به آرامی به موقعیت قبلی برگردید. استراحت کرده و حرکت را تکرار کنید.
به آرامی بازوی یک دست خود را جلوی سینه و زیر چانه قرار داده و تا جای ممکن بدون اینکه ایجاد درد کنید بکشید. سی ثانیه نگه دارید. استراحت کرده و حرکت را تکرار کنید.
درمان جراحی
اگر علائم شما با درمان های حمایتی و غیر جراحی تسکین پیدا نکرد، ممکن است شما و پزشک خود درباره جراحی صحبت کنید. مهم است که با پزشک خود درباره توانایی خود در بهبودی با درمان های ساده و خطرات جراحی، صحبت کنید.
جراحی برای شانه یخ زده به طور معمول در طی “مرحله دوم: منجمد شده” پیشنهاد می شود. هدف جراحی کشش دادن و رهاسازی کپسول خشک شده مفصل است. شایع ترین روش شامل دستکاری کردن (مانیپولاسیون) و آرتروسکوپی شانه تحت بیهوشی است.
دستکاری (مانیپولاسیون) تحت جراحی
پطی این کار، شما به خواب خواهید رفت. پزشک با اعمال قدرت شانه شما را حرکت می دهد که باعث می شود بافت اسکار کشیده و یا پاره شود. این کار سفت شدگی و خشک شدگی ها را آزاد ساخته و وسعت حرکتی را افزایش می دهد.
آرتروسکوپی شانه
در طی این کار، پزشک بخش های سفت کپسول مفصلی را می برد. این کار به وسیله یک دستگاه به اندازه مداد که از طریق یک برش وارد شانه شده است، انجام می شود.
در بسیاری از موارد، دستکاری و آرتروسکوپی برای رسیدن به حداکثر نتیجه ترکیب می شوند. بیشتر بیماران نتایج خوبی از این روش ها می گیرند.
این تصاویر توسط یک آرتروسکوپ گرفته شده است که پوشش طبیعی شانه (چپ) و پوشش یک مفصل ملتهب شده به خاطر شانه یخ زده را نشان می دهد. (راست)
بهبودی
پس از جراحی، فیزیوتراپی برای حفظ حرکتی که با جراحی به دست آمده است نیاز است. زمان بهبودی بین 6 هفته تا 3 ماه متفاوت است. اگرچه این روند کند است، تعهد شما به درمان مهمترین عامل در بازگشت به انجام فعالیت هایی که از آن لذت می برید است.
نتایج بلند مدت پس از جراحی در کل خوب است و بیشتر بیماران کاهش درد یا عدم وجود درد و بهبود وسعت حرکتی را احساس می کنند. با این حال در برخی موراد حتی پس از سالها حرکات به طور کامل بازنگشته و درجاتی از سفتی باقی می ماند. بیماران دیابتی غالبا درجاتی از خشکی ادامه دار شانه را پس از جراحی خواهند داشت.
اگرچه شایع نیست، اما شانه یخ زده می تواند عود کند، علی الخصوص اگر عامل همراه کننده ای مثل دیابت وجود داشته باشد.
