آرتروسکوپی شانه یک روش جراحی کمتهاجمی برای تشخیص و درمان مشکلات داخل مفصل شانه است. در این روش، جراح با استفاده از ابزاری نازک به نام آرتروسکوپ که به دوربین و منبع نور متصل است، داخل مفصل را مشاهده میکند و در صورت نیاز، اقدامات درمانی را از طریق برشهای کوچک انجام میدهد.
این روش نسبت به جراحی باز شانه مزایای زیادی دارد؛ از جمله درد کمتر، زمان بهبودی سریعتر، برشهای کوچکتر و احتمال کمتر عفونت یا خشکی مفصل. آرتروسکوپی به پزشک این امکان را میدهد که حتی ضایعات بسیار ریز مانند پارگیهای کوچک تاندون یا آسیب غضروفی را مشاهده و ترمیم کند.
آرتروسکوپی شانه اغلب برای درمان مشکلاتی مثل پارگی روتاتور کاف، بیثباتی مفصل، گیر افتادگی تاندون، آرتروز شانه و خارج کردن اجسام آزاد از مفصل انجام میشود. این روش در سالهای اخیر جایگزین بسیاری از جراحیهای باز شانه شده است.
آرتروسکوپی یک ابزار ارزشمند برای درمان طیف وسیعی از مشکلات شانه است. یکی از شایعترین موارد استفاده از آن، پارگی تاندون روتاتور کاف است که موجب درد و محدودیت حرکت شانه میشود. در این موارد، پزشک با کمک آرتروسکوپ تاندون پاره را مشاهده کرده و آن را بخیه میزند.
از دیگر کاربردهای آرتروسکوپی میتوان به درمان گیر افتادگی شانه (Shoulder Impingement) اشاره کرد. در این وضعیت، تاندونهای شانه در زیر استخوان آکرومیون گیر میکنند و با برداشتن استخوان اضافه یا بافت ملتهب از طریق آرتروسکوپی، حرکت آزادانه شانه باز میگردد.
همچنین این روش در مواردی مانند دررفتگی مکرر شانه، ترمیم لابروم (لبه مفصل)، خارج کردن غضروف یا استخوان شکسته شده، برداشتن کیستهای مفصلی و حتی درمان برخی موارد آرتروز شانه استفاده میشود. دقت بالا و حداقل آسیب به بافتهای اطراف، از مزایای این روش است.
آرتروسکوپی شانه معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا بیحسی منطقهای انجام میشود. بیمار در موقعیتی خاص روی تخت جراحی قرار میگیرد تا جراح بتواند بهترین دید ممکن به مفصل شانه داشته باشد. سپس، چند برش کوچک روی پوست ایجاد میشود تا آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی وارد مفصل شوند.
دوربین داخل آرتروسکوپ تصویر زندهای از فضای مفصل روی مانیتور نمایش میدهد. جراح با دقت بالا ضایعه یا آسیب را شناسایی کرده و از طریق ابزارهای مخصوص اقدام به ترمیم، تراش، برداشت یا بخیه زدن میکند. این مراحل معمولاً بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه بسته به پیچیدگی مورد طول میکشد.
پس از پایان کار، برشها بخیه زده میشوند و محل جراحی پانسمان میگردد. معمولاً بیمار همان روز یا نهایتاً روز بعد از بیمارستان مرخص میشود. استفاده از اسلینگ (آویز دست) برای حمایت از شانه در روزهای اولیه رایج است.
بیشتر بخوانید : جراحی تعویض مفصل شانه
آرتروسکوپی شانه نسبت به جراحیهای باز مزایای قابلتوجهی دارد. مهمترین مزیت آن کاهش چشمگیر میزان درد و التهاب پس از عمل است. بهدلیل برشهای کوچک، بافتهای اطراف کمتر آسیب میبینند و روند بهبودی سریعتر انجام میشود.
یکی دیگر از مزایای مهم، کاهش ریسک عفونت و ایجاد چسبندگی مفصل است. برشهای کوچکتر باعث میشوند تا جای زخم نهایی بسیار کوچک و تقریباً نامشهود باشد. این موضوع از نظر زیبایی و نیز بازگشت سریع به فعالیتهای روزمره اهمیت زیادی دارد.
همچنین بهدلیل مشاهده مستقیم داخل مفصل، تشخیص دقیقتری نسبت به MRI یا عکس ساده حاصل میشود. این موضوع برای جراحیهای شانه که اغلب ساختارهای ریزی دارند، اهمیت بسیار زیادی دارد و کیفیت درمان را افزایش میدهد.
دوران نقاهت بعد از آرتروسکوپی شانه بستگی به نوع درمان انجام شده دارد. در مواردی که صرفاً تشخیص انجام شده باشد، بهبودی در مدت کوتاهی حاصل میشود. اما در صورت انجام ترمیم تاندون یا سایر بافتها، دوره نقاهت ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
استفاده از اسلینگ، داروهای ضد درد، یخدرمانی و بالا نگه داشتن دست به کاهش التهاب کمک میکند. معمولاً از روزهای ابتدایی بعد از عمل، تمرینات سبک فیزیوتراپی برای حفظ حرکت مفصل آغاز میشود. سپس در مراحل بعدی، تمرینات تقویتی به برنامه اضافه میشود.
مراجعه منظم به پزشک و پیگیری دقیق روند درمان اهمیت زیادی دارد. رعایت نکردن محدودیتهای حرکتی یا توقف فیزیوتراپی ممکن است منجر به خشکی مفصل یا عود علائم شود. همکاری بیمار در روند بهبودی، نقش کلیدی در نتیجه نهایی عمل ایفا میکند.
بیشتر بخوانید : دررفتگی مکرر شانه
اگرچه آرتروسکوپی روشی ایمن است، ولی مانند هر عمل جراحی ممکن است عوارضی ایجاد کند. شایعترین عوارض عبارتند از درد موقتی، خونریزی کم، التهاب مفصل یا خشکی شانه. در درصد کمی از بیماران ممکن است عفونت یا آسیب عصبی رخ دهد.
بیشتر این عوارض با مراقبت صحیح و رعایت دستورات پزشک قابل پیشگیری هستند. در صورت بروز تب، ترشح غیرعادی از محل زخم یا درد شدید، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
انتخاب جراح با تجربه و استفاده از تجهیزات استاندارد، احتمال بروز عوارض را به حداقل میرساند. فیزیوتراپی منظم و رعایت برنامه درمانی نیز به پیشگیری از مشکلات ثانویه کمک میکند.
در حین عمل بیمار بیهوش یا بیحس است و دردی احساس نمیکند. پس از عمل ممکن است درد خفیفی وجود داشته باشد که با داروهای ساده کنترل میشود.
بسته به نوع عمل و دست غالب بیمار، معمولاً پس از ۲ تا ۴ هفته میتوان با صلاحدید پزشک رانندگی را آغاز کرد.
در بسیاری از موارد بله. امروزه آرتروسکوپی برای اغلب آسیبهای شانه، روشی مؤثر و کمعارضه محسوب میشود و در موارد خاص فقط جراحی باز توصیه میگردد.
کلینیک فوقتخصصی پزشکی و توانبخشی ارتوپدی و نورولوژی «تهران ارتوپدی» با هدف ارائه خدمات جامع توانبخشی و ارتقای کیفیت زندگی بیماران، خدمات خود را در گستره وسیعی از مناطق تهران ارائه میدهد. این مرکز با بهرهگیری از تیمی متخصص و تجهیزات پیشرفته، پذیرای مراجعان از شمال، شرق، غرب و مرکز تهران است. مناطق تحت پوشش شامل منطقه یک ، الهیه، خیابان فرشته، شهرک غرب، تجریش، قیطریه، پاسداران، اختیاریه، ولنجک، نیاوران، ونک، مرزداران، شهرآرا، یوسفآباد، امیرآباد، نارمک، نیروهوایی، زعفرانیه، آجودانیه، جردن، پونک، صادقیه، محمودیه ، لویزان، شهرک راهآهن و سعادتآباد میباشد.
