اسپلینت انگشت وسیلهای است که روی انگشت قرار میگیرد تا حرکت یک یا چند مفصل انگشت را محدود یا هدایت کند. برخلاف گچ کامل که یک ناحیه را کاملاً بیحرکت میکند، بسیاری از آتلها «کنترلشده» هستند؛ یعنی برخی حرکات را متوقف میکنند و برخی حرکات بیخطر را اجازه میدهند. این کنترل دقیق حرکت، برای جلوگیری از خشکی و حفظ عملکرد دست بسیار ارزشمند است.
شماره های تماس بخش ارتوپدی فنی کلینیک تهران ارتوپدی:
وظایف اصلی آتل انگشت شامل موارد زیر است:
این سوال از پرتکرارترین جستوجوهای کاربران است: «آتل انگشت برای چی استفاده میشه؟» پاسخ این است که آتل در آسیبهایی کاربرد دارد که در آنها باید حرکت کاهش یابد یا مسیر ترمیم هدایت شود. مهمترین موارد عبارتند از:
در شکستگیهای ساده و بدون جابهجایی شدید، آتل میتواند نقش درمانی اصلی یا مکمل داشته باشد. در شکستگیهایی که نیاز به جااندازی یا جراحی دارند، آتل معمولاً بهعنوان ثابتسازی موقت یا پس از درمان اصلی استفاده میشود. نکته مهم: نوع شکستگی، محل شکستگی و درگیری مفصل تعیین میکند چه آتلی مناسب است و مدت آن چقدر باشد.
دررفتگی مفصل انگشت یا ضربههای شدید که باعث بیثباتی مفصل میشوند، اغلب نیاز به ثابتسازی دارند. در برخی موارد پس از جااندازی، آتل برای محافظت از رباطها و کپسول مفصلی استفاده میشود.
آسیب تاندونهای بازکننده یا خمکننده انگشت از موارد حساس است، چون اگر زاویه آتل درست نباشد، تاندون در طول نامناسب ترمیم میشود و عملکرد انگشت کاهش مییابد. در این دسته، آتلگذاری دقیق و پیگیری منظم اهمیت حیاتی دارد.
انگشت چکشی زمانی رخ میدهد که تاندون بازکننده در بند انتهایی آسیب ببیند و نوک انگشت به سمت پایین میافتد. درمان استاندارد بسیاری از موارد، آتل اختصاصی است که بند انتهایی را در حالت صاف نگه میدارد. نکته کلیدی در این حالت، «پیوستگی استفاده» است؛ حتی چند دقیقه خم شدن ناخواسته میتواند روند درمان را عقب بیندازد.
در انگشت ماشهای، تاندون خمکننده در عبور از غلاف خود گیر میکند و انگشت هنگام خم و راست شدن قفل میشود. در موارد خفیف تا متوسط، آتل شبانه یا آتل محدودکننده میتواند کمک کند التهاب کاهش یابد و گیرکردن کمتر شود. البته اگر علائم شدید باشد، ممکن است درمانهای دیگر لازم شود.
گاهی انگشت در ورزش یا زمین خوردن دچار پیچخوردگی میشود و رباطهای طرفین مفصل آسیب میبینند. در این شرایط، آتل یا بستن انگشت به انگشت کناری (buddy taping) میتواند بیثباتی را کنترل کند و اجازه دهد رباط ترمیم شود.
پس از برخی جراحیهای دست و انگشت، آتل نقش محافظتی دارد تا ترمیم بافتها بدون فشار اضافی انجام شود. نوع آتل، مدت استفاده و زمان شروع تمرینهای حرکتی دقیقاً توسط پزشک یا کاردرمانگر دست تعیین میشود.
کاربران معمولاً جستوجو میکنند: «بهترین آتل انگشت کدام است؟» پاسخ یک مدل ثابت نیست. بهترین آتل، آتلی است که دقیقاً با نوع آسیب شما هماهنگ باشد. در ادامه رایجترین انواع را میبینید.
این نوع بسیار رایج و در دسترس است. یک تیغه آلومینیومی انعطافپذیر با لایه نرم (فوم) دارد و میتوان آن را متناسب با انگشت خم کرد.
مزایا: قیمت مناسب، نصب نسبتاً ساده، کاربرد برای بسیاری از آسیبهای عمومی
محدودیتها: اگر بد شکل داده شود میتواند فشار موضعی ایجاد کند یا مفصل را در زاویه نامناسب نگه دارد.
در سایزهای مختلف عرضه میشود و برای برخی مشکلات مانند انگشت چکشی یا ثابتسازی بندهای خاص استفاده میشود.
مزایا: سبک، قابل شستوشو، شکل استاندارد
محدودیتها: اگر سایز دقیق نباشد یا تورم وجود داشته باشد ممکن است فشار ایجاد کند.
آتلهایی شبیه حلقه (اغلب برای برخی اختلالات تاندونی یا اصلاحی) که حرکت مفصل را محدود و راستای انگشت را بهتر میکنند.
مزایا: ظریف، امکان استفاده طولانیتر در برخی شرایط
محدودیتها: برای هر نوع آسیب مناسب نیست و نیاز به انتخاب دقیق دارد.
این نوع توسط متخصص (کاردرمانگر دست یا ارتوتیست) با مواد حرارتی شکل داده میشود و دقیقاً مطابق انگشت شما ساخته میشود.
مزایا: بیشترین دقت، کمترین فشارهای ناخواسته، مناسب آسیبهای حساس تاندونی یا بعد از جراحی
محدودیتها: هزینه بالاتر، نیاز به ساخت تخصصی
در برخی آسیبهای خفیف رباطی یا ضربدیدگی مفصل، انگشت آسیبدیده را با چسب مناسب به انگشت کناری میبندند تا حمایت نسبی ایجاد شود.
مزایا: ساده، کمک به حفظ حرکت کنترلشده
محدودیتها: برای شکستگیها یا آسیبهای شدید مناسب نیست.
یکی از پرتکرارترین سوالها: «آتل انگشت چند روز باید بسته باشه؟» مدت استفاده کاملاً به نوع آسیب، شدت، سن بیمار، وجود تورم و درگیری مفصل بستگی دارد. بهطور کلی:
نکته بسیار مهم: مدت آتل را خودسرانه کم یا زیاد نکنید. کم کردن زودهنگام ممکن است باعث برگشت آسیب شود و طولانی کردن بیش از حد ممکن است خشکی مفصل ایجاد کند.
درست بستن آتل فقط «محکم کردن» نیست. هدف این است که ثابتسازی کافی ایجاد شود، جریان خون و حس انگشت مختل نشود، و پوست آسیب نبیند.
اگر هرکدام از علائم زیر را دیدید، آتل ممکن است تنگ باشد یا فشار نامناسب ایجاد کند:
در این شرایط، آتل را شل کنید و اگر علائم سریع برطرف نشد یا درد شدید بود، ارزیابی پزشکی لازم است.
بسیاری از بیماران میپرسند: «با آتل میشه تایپ کرد؟ رانندگی کرد؟ کار کرد؟» پاسخ به نوع آسیب و نوع آتل بستگی دارد. آتل برای محافظت است، اما اگر فعالیت باعث ضربه یا فشار روی انگشت شود، میتواند روند درمان را خراب کند.
برای فعالیتهای سبک مثل تایپ، اگر پزشک اجازه داده باشد و درد افزایش پیدا نکند، گاهی قابل انجام است. اما در آسیبهای تاندونی یا شکستگیهای نزدیک مفصل، حتی حرکات کوچک میتوانند مشکلساز شوند. تصمیم نهایی باید بر اساس توصیه درمانگر باشد.
مراقبت درست باعث میشود هم درمان بهتر پیش برود و هم عوارض پوستی و مفصلی کمتر شود.
بسته به نوع آتل، امکان شستوشو متفاوت است. بسیاری از آتلهای پلاستیکی قابل شستوشو هستند اما باید کاملاً خشک شوند تا پوست تحریک نشود. آتلهای فومی ممکن است رطوبت را نگه دارند و باعث التهاب پوستی شوند. اگر آتل خیس شد، خشک کردن کامل آن ضروری است.
آتل اگر درست استفاده شود بسیار کمککننده است، اما بیتوجهی به اصول میتواند مشکل ایجاد کند.
یکی از شایعترین عوارض استفاده طولانی یا غیرضروری از آتل، خشکی مفصل است. به همین دلیل در بسیاری از آسیبها، درمانگر برنامه «حرکت کنترلشده» میدهد تا مفصلهای غیرضروری خشک نشوند.
بیحرکتی طولانی باعث ضعف عضلات کوچک دست میشود. این مسئله بهخصوص در افرادی که کارهای ظریف انجام میدهند (مثل تایپ یا کارهای دستی) مهم است. تمرینهای مرحلهای پس از کاهش دوره ثابتسازی ضروری است.
فشار موضعی آتل یا اصطکاک میتواند باعث قرمزی، تاول و زخم شود. آتل مناسب، سایز درست و بررسی روزانه پوست از این مشکل جلوگیری میکند.
اگر شکستگی یا آسیب تاندونی در زاویه اشتباه ثابت شود، ترمیم در وضعیت نامناسب اتفاق میافتد و ممکن است عملکرد انگشت بهطور جدی کاهش یابد. در آسیبهای حساس، آتل باید دقیقاً طبق توصیه متخصص انتخاب و تنظیم شود.
کاربران اغلب بین این دو سردرگم میشوند. تفاوت اصلی این است:
بهترین انتخاب به چند عامل وابسته است:
اگر آسیب شما تاندونی است، یا انگشت تغییر شکل پیدا کرده، یا درد شدید دارید، آتل آماده ممکن است کافی نباشد و ارزیابی تخصصی ضرورت دارد.
بیشتر بخوانید : گردنبند طبی سخت و نرم
این سوال هم بسیار رایج است: «شب آتل رو باز کنم یا نه؟» در بسیاری از آسیبها، شب زمان خطرناکی است چون فرد در خواب ناخودآگاه انگشت را خم میکند یا روی دست میخوابد. بنابراین در موارد متعدد، آتل شبانه لازم است. اما در برخی شرایط، پزشک اجازه میدهد برای مراقبت پوستی یا تمرینهای خاص در زمانهای مشخص آتل باز شود. معیار درست، نسخه و برنامه درمانی شماست.
بعد از دوره ثابتسازی، بسیاری از بیماران با خشکی، درد هنگام حرکت یا ضعف روبهرو میشوند. تمرینهای تخصصی دست (که ممکن است زیر نظر فیزیوتراپ یا کاردرمانگر دست باشد) کمک میکند:
شروع تمرینها باید بهموقع باشد؛ خیلی زود ممکن است به بافت در حال ترمیم آسیب بزند و خیلی دیر ممکن است خشکی را تثبیت کند.
بیشتر بخوانید : بهترین مرکز کاردرمانی فرشته
برای ضربدیدگیهای خفیف یا حمایت موقت، برخی آتلهای ساده ممکن است کمک کنند، اما برای شکستگی، دررفتگی یا آسیب تاندونی، خوددرمانی خطرناک است. تشخیص دقیق و زاویه درست ثابتسازی بسیار مهم است.
در برخی آسیبها مشکلی ندارد، اما در برخی موارد مثل انگشت چکشی، حتی خم شدن کوتاهمدت میتواند روند درمان را عقب بیندازد. بنابراین باز و بسته کردن فقط باید طبق دستور باشد.
اگر آتل خیلی تنگ باشد یا دست پایین نگه داشته شود، تورم میتواند بیشتر شود. بالا نگه داشتن دست و تنظیم درست آتل معمولاً تورم را کنترل میکند.
بهاندازهای که حرکت خطرناک را محدود کند، اما حس و جریان خون را مختل نکند. انگشت باید گرم، صورتی و دارای حس طبیعی باشد.
کمی درد و حساسیت در روزهای اول طبیعی است، اما درد شدید، رو به افزایش، یا همراه با بیحسی و تغییر رنگ طبیعی نیست و نیاز به بررسی دارد.
کلینیک فوقتخصصی پزشکی و توانبخشی ارتوپدی و نورولوژی «تهران ارتوپدی» با هدف ارائه خدمات جامع توانبخشی و ارتقای کیفیت زندگی بیماران، خدمات خود را در گستره وسیعی از مناطق تهران ارائه میدهد. این مرکز با بهرهگیری از تیمی متخصص و تجهیزات پیشرفته، پذیرای مراجعان از شمال، شرق، غرب و مرکز تهران است. مناطق تحت پوشش شامل منطقه یک ، الهیه، خیابان فرشته، شهرک غرب، تجریش، قیطریه، پاسداران، اختیاریه، ولنجک، نیاوران، ونک، مرزداران، شهرآرا، یوسفآباد، امیرآباد، نارمک، نیروهوایی، زعفرانیه، آجودانیه، جردن، پونک، صادقیه، محمودیه ، لویزان، شهرک راهآهن و سعادتآباد میباشد.
✍🏻 کلینیک توانبخشی تهران ارتوپدی
