آرتریت به معنی التهاب یک یا تعداد بیشتری از مفاصل است که درد، تورم و خشکی مفصل علائم اولیه آن هستند. هر مفصلی از بدن می تواند توسط این بیماری درگیر شود ولی شایع ترین مفصل به طور مشخص زانو است. آرتریت زانو می تواند انجام بسیاری از فعالیت های روزانه مثل راه رفتن و بالا رفتن از پله را مشکل سازد. این بیماری علت عمده از دست رفتن زمان کاری و ناتوانی های جدی در بسیاری از افراد می باشد. در این مقاله از سایت تهران ارتوپدی به بیماری آرتریت زانو می پردازیم.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمدجواد مرتضوی فوق تخصص و جراح زانو و لگن از اینجا اقدام کنید
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمدحسن کاسب فوق تخصص جراحی زانو و آرتروسکوپی زانو از اینجا اقدام کنید
شایع ترین انواع آرتریت استئوآرتریت (آرتروز) و روماتوئید آرتریت هستند، اما بیش از 100 مدل آرتریت وجود دارد. در حالی که آرتریت به طور عمده بیماری بزرگسالان است، برخی از انواع آن کودکان را نیز درگیر میکند.
اگرچه هیچ درمانی قطعی ای برای آرتریت وجود ندارد، گزینه های درمانی زیادی برای کنترل زانو درد و فعال نگه داشتن افراد مبتلا وجود دارد.
زانو بزرگترین و قدرتمند ترین مفصل بدن است. زانو متشکل از انتها و پایین فمور (استخوان ران) و قسمت بالایی تیبیا (استخوان ساق پا) و پاتلا (کشکک زانو) می باشد. انتهای سه استخوان با غضروف مفصلی که یک ماده نرم و لغزنده برای حفاظت و لایه گذاری می باشد، پوشیده شده اند تا زانویتان را خم و راست کنید.
دو قطعه گوه ای شکل غضروف که مینیسک نامیده میشوند به عنوان جاذب ضربه بین استخوان ران و استخوان ساق پا عمل میکنند. این مینیسک ها محکم و پلاستیک مانند بوده تا به پایداری و لایه گذاری مفصل کمک کنند.
مفصل زانو با یک آستر نازک به اسم غشای سینوویال احاطه شده است. این غشا یک مایع ترشح میکند که حرکت مفصل را روان کرده و اصطکاک را کم میکند.
آناتومی طبیعی زانو از چهار بخش اصلی تشکیل شده است: استخوان، غضروف، رباط و تاندون.
انواع اصلی آرتریت که زانو را درگیر می کنند شامل استئوآرتریت (آرتروز)، آرتریت روماتوئید و آرتریت پس از حادثه می باشند.
استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتریت زانو است. این آرتریت نوعی آرتریت دژنراتیو (تخریبی) و همراه با ساییدگی و پارگی است که بیشتر در افراد 50 ساله یا پیرتر اتفاق میفتد اما میتواند در افراد جوان تر نیز رخ دهد.
در آرتروز، غضروف درون مفصل زانو به تدریج ساییده میشود. با ساییده شدن غضروف، فرسوده و خشن شده و فضای محافظتی بین استخوان ها کاهش می یابد. این اتفاقات میتواند موجب ساییده شدن استخوان روی استخوان شده و خار استخوانی دردناکی را ایجاد میکند.
آرتروز به تدریج پیشرفت کرده و درد ایجاد شده نیز در طول زمان بدتر می شود.
آرتروز زانو معمولا منجر به ساییده شدن استخوان روی استخوان می شود. خارهای استخوانی یک عضو شایع در این نوع آتریت هستند.
آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن است که به مفاصل متعدد بدن من جمله زانو حمله میکند. این آرتریت قرینه بوده که یعنی معمولا یک مفصل یکسان را در هر دو طرف بدن درگیر میکند.
در آرتریت روماتوئید غشای سینوویال که مفصل زانو را میپوشاند شروع به متورم شدن میکند که منجر به درد و خشکی زانو میشود.
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که یعنی سیستم ایمنی بدن به بافت خود بدن حمله ور میشود. سیستم ایمنی به بافت طبیعی بدن (مثل رباط ها و غضروف) آسیب زده و استخوان را نرم می کند.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمد آیتی فیروزآبادی فوق تخصص جراحی زانو از اینجا اقدام کنید
آرتریت پس از حادثه نوعی از آرتریت است که پس از آسیب به زانو پیشرفت میکند. برای مثال، یک استخوان شکسته ممکن است سطح مفصلی را آسیب بزند و سالها پس از آسیب منجر به آرتریت شود. پارگی مینیسک و آسیب رباط میتواند باعث ناپایداری و پوشش اضافی بر روی مفصل زانو شود که به مرور زمان منجر به آرتریت میشود.
یک مفصل زانوی درگیر آرتریت ممکن است ملتهب و دردناک باشد. به طور کلی، درد به تدریج و به مرور زمان افزایش می یابد، اگرچه شروع ناگهانی نیز ممکن است. علائم دیگری نیز وجود دارند، مثل:
در حین ملاقات با پزشک، او با شما درباره علائم و سوابق پزشکی شما صحبت میکند و معاینات پزشکی را انجام میدهد و ممکن است آزمایشات تشخیصی مثل آزمایش خون یا عکس رادیولوژی درخواست کند.
هنگام معاینه بالینی پزشک شما دنبال موارد زیر می گردد:
تصویر سمت چپ: در این تصویر که عکس رادیولوژی یک زانوی طبیعی است، فضای بین استخوانی نشان دهنده غضروف سالم است.
تصویر سمت راست: این عکس رادیولوژی یک زانوی مبتلا به آرتریت است که کاهش سطح مفصلی شدید است.
پزشک شما ممکن است برای تشخیص نوع آرتریتی که شما دارید، آزمایش خون درخواست کند. در برخی از انواع آرتریت که شامل آرتریت روماتوئید میشود، آزمایش خون به یک تشخیص مناسب کمک میکند.
درمانی برای آرتریت وجود ندارد اما درمان های متعددی برای کاهش درد و ناتوانی ایجاد شده وجود دارد.
مانند دیگر آرتریت ها، درمان آغازین آرتریت زانو غیر جراحی است. پزشک شما ممکن است گزینه های درمانی گسترده ای به شما پیشنهاد دهد.
تغییر در زندگی روزمره میتواند از مفصل زانوی شما محافظت کرده و سرعت پیشرفت آرتریت را کم کند.
ورزش های خاصی میتوانند به دامنه حرکتی و انعطاف پذیری کمک کنند و همچنین قدرت پا را افزایش دهند. پزشک یا فیزیوتراپ شما میتواند بسته به سبک زندگی و نیاز های شما یک برنامه ورزشی مختص شما را تهیه کند.
استفاده از وسایلی همچون عصا، پوشیدن کفش یا وسایل جذب کننده ضربه یا پوشیدن زانوبند میتواند کمک کننده باشد. زانوبند به پایداری و عملکرد کمک میکند و ممکن است به طور خاص به انواعی از آرتریت که که در یک سمت زانو متمرکز شده است کمک کند. دو نوع زانوبند وجود دارد که به طور معمول برای آرتریت زانو استفاده میشود: یک نوع زانوبند “خالی کننده وزن” که وزن را از بخش تحت آسیب زانو دور میکند، و یک زانوبند “حمایت کننده” که از کل زانو حمایت میکند.
به کار بردن یخ یا گرما، استفاده از پماد یا کرم های ضد درد یا پوشیدن باندهای الاستیک برای حمایت از زانو، ممکن است درد زانو را کم کند.
انوع مختلفی از داروها برای درمان آرتریت زانو مفید هستند. به علت اینکه افراد مختلف به دارو پاسخ مختلفی دارند، پزشک شما به طور دقیق شما را زیر نظر دارد تا نوع و دوز داروی شما که برای شما ایمن و همچنین مفید است را مشخص کند.
مثل تمام داروها، ضد درد های بدون نیاز به نسخه میتوانند عوارض جانبی داشته باشند و با دیگر داروهای مصرفی شما تداخل داشنه باشند. درباره عوارض جانبی با پزشکتان صحبت کنید.
در برخی موارد، درد و تورم بلافاصله پس از تزریق شدت پیدا میکند و که خود عاملی برای آسیب یا عفونت بلند مدت می باشد. با تزریق مکرر و متناوب یا تزریق های دوره ای در مدت زمان طولانی، آسیب مفصلی به جای کاهش، افزایش می یابد.
علاوه بر اینها، DMARDهای بیولوژیک مثل اتانرسپت (انبرل) و ادالیموماب (هومیرا) ممکن است پاسخ ایمنی بیش از حد بدن را کم کنند. امروزه به دلیل وجود داروهای بسیار برای آرتریت رماتوئید، معمولا یک متخصص روماتولوژی برای مدیریت صحیح داروها برای کارایی صحیح نیاز است.
علاوه بر آن سازمان غذا و داروی آمریکا مکمل های غذایی را پیش از فروش به مصرف کننده ها آزمایش نمی کند. این داروها ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی شوند و همینطور با دیگر داروها تداخل ایجاد کنند. همیشه پیش از مصرف این مکمل ها با پزشک مشورت کنیم.
بسیاری از انواع درمان های جایگزین اثبات نشده اند، اما ممکن است امتحان کردن آنها مفید باشد. برای تهیه و مصرف آنها یک پزشک را در درباره تصمیم خود در جریان بگذارید. درمان های جایگزین که به کاهش درد کمک میکنند شامل طب سوزنی و درمان با مغناطیس میشوند.
طب سوزنی از سوزن های نازکی استفاده میکند تا بخش های خاصی از بدن را تحریک کند تا درد را کم کند یا آن محل را به طور موقت بی حس کند. با اینکه در بسیاری از نقاط جهان از این روش استفاده می شود و شواهد دال بر آن است که این روش برای کاهش درد ناشی از آرتریت مفید است، مطالعات کمی مبنی بر مفید بودن این روش وجود دارد. مطمئن شوید که کسی طب سوزنی شما را انجام میدهد تایید شده باشد و در مورد پرسش در مورد نحوه پاکیزه بودن وسایل وی تردید نداشته باشید.
درمان با مغناطیس بدون درد بوده و با به کار بردن پالس های مغناطیسی به زانو که توسط یک صفحه الکترومغناطیسی ایجاد میشوند، انجام میشود. مانند بسیاری از درمان های جایگزین دیگر، فایده درمان با مغناطیس هنوز به اثبات نرسیده است.
پزشک شما ممکن است درمان جراحی را در صورتی که درد موجب ناتوانی شود یا با درمان های غیر جراحی کاهش نیابد، به شما پیشنهاد دهد. مانند همه جراحی های دیگر، خطرات و عوارض محتملی برای جراحی های مختلف زانو وجود دارد. پزشک شما درباره این عوارض با شما پیش از عمل صحبت خواهد کرد.
در حین آرتروسکوپی، پزشک یک برش کوچک ایجاد کرده و از یک وسیله نازک استفاده میکند تا مشکل مفصلی شما را تشخیص داده و درمان کند.
جراحی آرتروسکوپی زانو معمولا برای آرتریت زانو به کار نمی رود. در بعضی از موارد که استئوآرتریت (آرتروز) با آسیب تخریبی و پارگی مینیسک همراه باشد، جراحی آرتروسکوپی برای درمان پارگی مینیسک پیشنهاد میشود.
ممکن است بافت سالم و طبیعی غضروف از جای دیگری از زانو یا از یک بانک بافت برداشته شود تا حفره درون غضروف مفصلی را پر کند. این کار به طور معمول فقط برای بیماران جوان تر که آسیب غضروفی کوچکی دارند انجام میشود.
آستر مفصل آسیب دیده توسط آرتریت روماتوئید برای کاهش تورم و درد برداشته میشود.
در استئوتومی زانو، یا تیبیا (استخوان ساق پا) یا فمور (استخوان ران) بریده شده و سپس تغییر شکل داده میشود تا فشار روی زانو کم شود. استئوتومی زانو در مراحل اولیه استئوآرتریت (آرتروز) که یک سمت مفصل را آسیب زده است استفاده میشود. با کاهش وزن روی بخش آسیب دیده، استئوتومی باعث کاهش درد و عملکرد قابل توجه در زانوی مبتلا به آرتریت می شود.
در تعویض مفصل زانو ، پزشک شما غضروف و استخوان آسیب دیده را خارج کرده و سپس یک سطح مفصلی فلزی یا پلاستیکی جدید را جایگزین میکند تا عملکرد زانو به حالت اول برگردد.
عکس سمت راست: یک جایگزینی قسمتی از زانو وقتی به عنوان گزینه درمانی مطرح است که آسیب محدود به بخشی از زانو باشد. عکس سمت چپ: یک جایگزینی پروتز کامل زانو.
پس از انجام هر گونه جراحی برای آرتریت زانو، زمانی برای بهبودی نیاز است. زمان بهبودی و توان بخشی به نوع جراحی انجام شده بستگی دارد. پزشک شما ممکن است برای بازیابی توان زانو و برگشت وسعت حرکتی زانو، فیزیوتراپی را پیشنهاد دهد. بسته به نوع جراحی، ممکن است نیاز باشد تا زانوبند بپوشید یا از چوب زیر بغل یا عصا برای مدتی استفاده کنید.
در بیشتر موارد، جراحی درد را کم می کند و انجام فعالیت های روزانه را آسان تر می کند.
