سندرم درد پاتلوفمورال (PFPS یا درد جلوی زانو و اطراف کشکک) اصطلاحی عمومی است که برای توصیف درد جلوی زانو و اطراف کشکک (کاسه زانو) به کار می رود. گاهی اوقات به آن “زانوی دونده” یا “زانوی پرش کار” می گویند، زیرا این سندرم در بین افرادی -خصوصا در زنان و بزرگسالان جوان- رایج است که در ورزش شرکت می کنند، اما سندرم درد پاتلوفمورال می تواند در افراد غیر ورزشکار نیز بروز کند. درد و سفتی ناشی از آن می تواند بالا و پایین رفتن از پله ها، زانو زدن و انجام سایر فعالیت های روزمره را با مشکل مواجه کند.
عوامل زیادی باعث بروز سندرم درد پاتلوفمورال می شود. مشکلات مربوط به هم راستایی کاسه زانو و استفاده بیش از حد از آن در ورزش ها یا تمرینات شدید اغلب عوامل مهمی هستند. علائم اغلب با درمان غیرجراحی، از جمله تغییر در میزان فعالیت یا برنامه ورزشی درمانی، تسکین می یابند.
زانو بزرگترین مفصل بدن و یکی از پیچیده ترین مفصل هاست. این استخوان از انتهای تحتانی استخوان ران، انتهای بالایی استخوان ساق پا و کشکک (کاسه زانو) تشکیل شده است. رباط ها و تاندون ها، استخوان ران را به استخوان های ساق پا متصل می کنند. چهار رباط اصلی زانو به استخوان ها متصل می شوند و مانند طناب های قوی عمل می کنند تا استخوان ها را در کنار هم نگه دارند. 
یک زانوی سالم از چهار بخش اصلی تشکیل شده است: استخوان ها، غضروف ها، رباط ها و تاندون ها.
تاندون ها ماهیچه ها را به استخوان ها متصل می کند. تاندون چهارسر ران، ماهیچه های جلوی ران را به کشکک متصل می کند. بخشهایی از تاندون چهارسر ران به نام نگاهدارنده کشکک به استخوان درشت نی متصل میشوند و به تثبیت کشکک کمک میکنند. تاندون کشکک از کشکک تا استخوان درشت نی کشیده شده است. چندین ساختار در مفصل زانو، حرکت را آسان تر می کند. مثلا، کشکک در حفره ای در بالای استخوان ران به نام تروکلئا (حفره قرقره ای) قرار می گیرد. وقتی زانو خم یا صاف می شود، کشکک در داخل این حفره تروکلئا به جلو و عقب حرکت می کند. یک ماده لغزنده به نام غضروف مفصلی، انتهای استخوان ران، حفره تروکلئر (حفره قرقره ای) و قسمت زیرین کشکک را می پوشاند. غضروف مفصلی به استخوان ها کمک میکند تا هنگام حرکت دادن پا، به آرامی روی هم بلغزند. همچنین سینوویوم -پوشش نازکی از بافت که سطح مفصل را می پوشاند- به حرکت کمک می کند. سینوویوم مقدار کمی مایع تولید می کند که غضروف را روان می کند. علاوه بر این، درست زیر کاسه زانو لایه ی نازکی از چربی قرار دارد که مانند بالشتک از کاسه زانو محافظت می کند و مثل ضربه گیر عمل می کند. 
(تصویر سمت چپ) کشکک معمولا در حفره کوچکی در انتهای استخوان ران به نام حفره تروکلئا قرار دارد. (تصویر سمت راست) همچنانکه زانوی خود را خم و صاف می کنید، کشکک در داخل شیار به سمت بالا و پایین می لغزد.
سندرم درد پاتلوفمورال وقتی بروز می کند که عصب ها درد را در بافت های نرم و استخوان اطراف کاسه زانو احساس کنند. این بافت های نرم شامل تاندون ها، بالشتک چربی زیر کشکک و بافت سینوویال است که مفصل زانو را می پوشاند. در برخی از موارد درد پاتلوفمورال، وضعیتی به نام کندرومالاسی کشکک وجود دارد. کندرومالاسی کشکک، نرم شدن و تخریب غضروف مفصلی در قسمت زیرین کاسه زانو است. هیچ عصبی در غضروف مفصلی وجود ندارد، بنابراین آسیب به غضروف نمی تواند مستقیماً باعث درد شود. با این حال، این می تواند منجر به التهاب سینوویوم و درد در استخوان زیرین شود.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمد آیتی فیروزآبادی فوق تخصص جراحی زانو از اینجا اقدام کنید
در بسیاری از موارد، سندرم درد پاتلوفمورال ناشی از فعالیتهای شدید بدنی از جمله دویدن، چمباتمه زدن و بالا و پایین رفتن از پلهها است که به زانو مکررا فشار وارد می کند. این سندرم همچنین می تواند ناشی از تغییر ناگهانی فعالیت بدنی باشد. این تغییر می تواند تغییر در تعداد دفعات فعالیت بدنی -مانند افزایش تعداد روزهایی که هر هفته ورزش می کنید- باشد که به زانو مکررا فشار وارد می کند. همچنین این سندرم می تواند ناشی از مدت زمان یا شدت فعالیت مانند دویدن مسافت های طولانی تر باشد. عوامل دیگری که در درد کشکک فمورال دخیل اند، عبارتند از:
سندرم درد پاتلوفمورال همچنین می تواند به دلیل هم راستایی غیرطبیعی کاسه زانو در حفره تروکلئر باشد. در این حالت، کشکک به هنگام خم شدن زانو به بیرون شیار رانده می شود. این ناهنجاری ممکن است باعث افزایش فشار بین پشت کشکک و تروکلئا شود و بافت های نرم را تحریک کند. عواملی که در هم راستایی ضعیف کاسه زانو نقش دارند، عبارتند از:
(تصویر سمت چپ) در این اسکن ام آر آی، کاسه زانو به طور معمول در داخل حفره تروکلئار (فلش های قرمز در تصویر) قرار دارد. (تصویر سمت راست) در اینجا کاسه زانو از حفره خارج شده و به سمت بیرون ساق پا (دایره قرمز در شکل) کشیده شده است.
شایع ترین علامت سندرم درد پاتلوفمورال یک درد خفیف و یا شدید در جلوی زانو است. این درد -که معمولاً به تدریج شروع می شود و اغلب ناشی از فعالیت بدنی است- ممکن است در یک یا هر دو زانو وجود داشته باشد. سایر علائم رایج عبارتند از:
در بسیاری از موارد، درد پاتلوفمورال با درمان خانگی ساده بهبود می یابد.
فعالیت هایی را که باعث زانو درد می شود، باید متوقف کرد تا اینکه که درد برطرف شود. این امر می تواند به معنای تغییر روال تمرینی یا روی آوردن به فعالیتهای کم فشار (مانند دوچرخهسواری ثابت، استفاده از دستگاه بیضی شکل یا شنا) باشد که فشار کمتری بر مفصل زانو وارد میکند. اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن نیز به کاهش فشار بر روی زانو کمک می کند.
RICE مخفف استراحت، استفاده از یخ، فشرده سازی و بالا نگه داشتن زانوی آسیب دیده بالاتر از سطح قلب است. استراحت: از وارد آوردن وزن بدن بر روی زانوی آسیب دیده اجتناب کنید. استفاده از یخ: هر روز از بسته های یخ چندین بار و هر بار به مدت 20 دقیقه استفاده کنید. یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید. فشرده سازی: برای جلوگیری از تورم اضافی، به آرامی زانو را در یک باند کشی بپیچید و یک سوراخ در ناحیه کاسه زانو ایجاد کنید. مطمئن شوید که باند به خوبی زانو را می پوشاند و باعث درد اضافی نمی شود. بالا نگه داشتن زانوی آسیب دیده در سطحی بالاتر از سطح قلب: تا جایی که ممکن است در حالی که زانوی خود را بالاتر از سطح قلب خود قرار داده اید، استراحت کنید.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می توانند به کاهش تورم و تسکین درد کمک کنند. اگر درد ادامه داشت یا حرکت دادن زانو دشوارتر شد، بیمار برای ارزیابی کامل باید به پزشک خود مراجعه کند.
در طول معاینه جسمی، پزشک درباره سلامت عمومی بیمار و علائم او سوال می کند. در مورد زمان شروع زانو درد و شدت و نوع درد (درد خفیف در مقابل درد شدید) می پرسد. همچنین پزشک سوال می کند که چه فعالیت هایی باعث تشدید درد می شوند. برای تعیین محل دقیق درد، پزشک جلوی زانوها و کاسه زانوهای بیمار را به آرامی فشار داده و می کِشد. او همچنین از بیمار می خواهد که در حین معاینه، چمباتمه بزند، بپرد یا به صورت ناگهانی به جلو حرکت کند تا قدرت زانو و قدرت مرکزی بدن بیمار را بررسی کند. 
در طول معاینه، پزشک زانوی بیمار بررسی می کند تا به مشکلات هم راستایی کشکک زانو پی ببرد. برای کمک به تشخیص علت درد و رد هرگونه مشکل فیزیکی دیگر، پزشک موارد زیر را نیز بررسی می کند:
در نهایت، ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که به سمت جلو و عقب راه برود تا نحوه راه رفتن بیمار را بررسی کند. او می خواهد مشکلات راه رفتن بیمار را مشاهده کند که باعث درد زانو شده اند.
رادیوگرافی: پزشک معمولا فقط با یک معاینه جسمی قادر به تشخیص سندرم درد پاتلوفمورال خواهد بود. با این حال، در بیشتر موارد، برای رد آسیب به استخوانهای تشکیلدهنده زانو، عکسبرداری را نیز تجویز می کند. ام آر آی: این نوع بررسی، تصاویر واضحی از بافتهای نرم بدن مانند رباطها، تاندونها و ماهیچهها را در اختیار می نهد. اگر پس از مدتی، علائم بیمار با فیزیوتراپی و ورزش خانگی بهبود نیابد، پزشک ام آر آی را تجویز می کند.
معالجه پزشکی برای سندرم درد پاتلوفمورال، جهت تسکین درد و بازیابی دامنه حرکت و قدرت طراحی شده است. در بیشتر موارد، سندرم درد پاتلوفمورال را می توان به صورت غیرجراحی درمان کرد.
علاوه بر تغییر در فعالیت های بدنی، روش RICE و داروهای ضدالتهابی، پزشک موارد زیر را نیز تجویز می کند:
کفی های کفش با هم راستا کردن پا و مچ پا، فشار وارده بر ساق پای بیمار را کاهش می دهد.
بسیار به ندرت پیش می آید که درد پاتلوفمورال به جراحی نیاز داشته باشد و فقط در موارد شدیدی که به درمان غیرجراحی پاسخ نمیدهند، جراحی صورت می گیرد. درمان های جراحی شامل موارد زیر هستند:
آرتروسکوپی: در طول آرتروسکوپی زانو، جراح دوربین کوچکی به نام آرتروسکوپ را در مفصل زانو قرار می دهد. دوربین تصاویر را روی صفحه مانیتور نمایش می دهد و جراح از این تصاویر برای هدایت ابزارهای جراحی مینیاتوری استفاده می کند.
برداشتن بافت مرده یا در حال مردن: در برخی موارد، برداشتن غضروف مفصلی آسیب دیده از سطح کشکک می تواند باعث تسکین درد شود.
آزادسازی جانبی: اگر تاندون نگاهدارنده جانبی به قدری سفت باشد که کشکک را از حفره تروکلئر بیرون بکشد، یک روش آزادسازی جانبی میتواند بافت را شل کرده و ناهم راستایی کشکک را اصلاح کند.
انتقال برجستگی درشت نی: در برخی موارد، لازم است که کاسه زانو را با حرکت دادن تاندون کشکک همراه با بخشی از برجستگی درشت نی (برجستگی استخوانی روی استخوان ساق پا) مجدداً هم راستا کرد. برای انجام این روش، یک جراحی باز سنتی مورد نیاز است. پزشک به طور جزئی یا کامل، برجستگی درشت نی را جدا می کند تا بتواند استخوان و تاندون را به سمت داخل زانو حرکت دهد. سپس، بخشی از استخوان را با استفاده از پیچ، دوباره به استخوان درشت نی وصل می شود. در بیشتر موارد، این انتقال امکان هم راستایی بهتر کاسه زانو در حفره تروکلئر را فراهم می کند.
پیشگیری: سندرم درد پاتلوفمورال معمولاً با اقدامات ساده یا فیزیوتراپی، کاملا تسکین می یابد. با این حال، اگر تغییراتی در روال تمرینی یا سطح فعالیت بیمار ایجاد نشود، احتمالا درد دوباره عود کند. حفظ حالت مناسب عضلات اطراف زانو، خصوصا عضلات چهارسر ران و همسترینگ ضروری است. 
تمرینات کششی پا به تقویت و کشش عضلات چهارسر ران -عضلات جلوی ران- کمک می کند. اقدامات اضافی دیگری وجود دارد که می توان برای جلوگیری از عود درد پاتلوفمورال انجام داد. این اقدامات عبارتند از:
کلینیک فوقتخصصی پزشکی و توانبخشی ارتوپدی و نورولوژی «تهران ارتوپدی» با هدف ارائه خدمات جامع توانبخشی و ارتقای کیفیت زندگی بیماران، خدمات خود را در گستره وسیعی از مناطق تهران ارائه میدهد. این مرکز با بهرهگیری از تیمی متخصص و تجهیزات پیشرفته، پذیرای مراجعان از شمال، شرق، غرب و مرکز تهران است. مناطق تحت پوشش شامل منطقه یک ، الهیه، خیابان فرشته، شهرک غرب، تجریش، قیطریه، پاسداران، اختیاریه، ولنجک، نیاوران، ونک، مرزداران، شهرآرا، یوسفآباد، امیرآباد، نارمک، نیروهوایی، زعفرانیه، آجودانیه، جردن، پونک، صادقیه، محمودیه ، لویزان، شهرک راهآهن و سعادتآباد میباشد.
ممنون از مطالب بسیار مفید و آگاهی بخشتان
حدود سه ماه است که از درد شدید شانه رنج میبرم و حدود بیست و پنج جلسه فیزیوتراپی داشتم که هنوز بهبود پیدا نکرده لیزر تراپی را هم شروع کرده اند دکتر معالج پیشنهاد داده اگر پس از ده جلسه دیگر همین درد شدید را داشتم با بیهوشی اعمال فشار روی این بخش انجام دهد تا این قفل شدگی کمی بهتر شود هر روز محدودیت حرکتی ام کم دردم شدیدتر میشود . ۶۳ سال سن دارم
سلام دکتر
شبتون بخیر
۱سوال از حضورتون داشتم
من با آقایی قراره ازدواج کنم که هر ۲دستشون مادرزادی کمی از نظر ظاهری کوتاهه و کمی قوس داره و ایشون گفتن به معروفترین پزشکها مراجعه کردن و نگرانی برای آینده و اینکه بچشون هم مثل خودشون بشه نیست میخواستم ببینم این حرف درسته؟و آیا فرزند ایشون امکانش هست مثل ایشون نقص ظاهری تو دستشون داشته باشن
ممنون میشم پاسخ بدین
سلام آقای دکتر من حدود ۱۵ ساله شانه راستم درد داره و بارها به پزشک متخصص مراجعه کردم و عکس رادیولوزی و حتی mri گرفتم هم از شانه و هم از گردن. الان شانه راستم با شانه چپم قرینه نیست و درد داره. حتی ارتروسکوپی هم کردم اما فایده نداشته و پزشکان تشخیص دقیقی نداشتند. لطفا راهنمایی بفرمایید؟ در ضمن مرد هستم و ۴۰ سال دارم
سلام
چند ماه پیش به جلو زمین خوردم و کف دست باز چپم به زمین خورد و از اونموقع مچ دستم یک نقطه اش درد داره البته وقتی همون نقطه رو فشار بدم درد میکنه
آیا جای نگرانی داره؟
سلام سال ۸۵ بدلیل شکستگی استخوان ران پلاتین مغز استخوان گذاشتن خواستم بدونم بعد از گذشت تقریبا ۱۶سال لازمه پلاتین رو خارج کنم یا نه اگر خارج کنم خطری نداره؟
سلام وقت بخیر
مادرم دچار انحنای شدید در زانو ها (انحنای پا پرانتزی ) مخصوصا در یکی از زانوها شده است . تنها راه حل عمل است یا میتوان از روش های درمانی دیگر استفاده کرد .