استخوان ران (فمور) شما طویل ترین و قوی ترین استخوان بدن شماست. به علت آنکه فمور بسیار قوی است، معمولا برای شکستن آن نیروی بسیار زیادی لازم است. برای مثال، تصادف با موتورسیکلت یکی از علل شکستگی فمور است. در این مقاله از سایت تهران ارتوپدی به شکستگی تنه فمور خواهیم پرداخت.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمدجواد مرتضوی فوق تخصص و جراح زانو و لگن از اینجا اقدام کنید
به بخش بلند و مستقیم فمور، تنه فمور میگویند. هرگاه شکستگی در طول این قسمت استخوان رخ دهد، به آن شکستگی تنه فمور می گویند. این نوع شکستگی پا برای درمان تقریبا همیشه نیاز به جراحی دارد.
تنه استخوان فمور از زیر هیپ (لگن) شروع شده و تا بخشی که جهت تشکیل زانو شروع به عریض شدن میکند، ادامه دارد.
شکستگی های استخوان ران بسته به نوع نیرویی که باعث شکستگی شده بسیار متفاوت هستند. قطعات استخوانی ممکن است به طرز صحیح سر جای خود باقی بمانند (شکستگی پایدار) یا بدون ترتیب قرار بگیرند. (شکستگی همراه با جا به جایی) پوست اطراف شکستگی ممکن است سالم (شکستگی بسته) باشد یا اینکه استخوان پوست را سوراخ کرده باشد. (شکستگی باز)
پزشکان شکستگی ها را با استفاده از کلاس بندی هایی برای یکدیگر توصیف میکنند. کلاس بندی شکستگی فمور به موارد زیر بستگی دارد:
محل شکستگی تنه فمور به سه قسمت تقسیم میشود: دور از مرکز بدن (دیستال)، میانه، نزدیک به مرکز بدن (پروگزیمال)
الگوی شکستن (برای مثال، استخوان میتواند در جهات مختلفی مثل عرضی، طولی یا مایل باشد)
آیا پوست و عضلات اطراف استخوان توسط آسیب پاره شده اند یا نه
شایع ترین انواع شکستگی فمور شامل موارد زیر می شوند:
سمت چپ: یک شکستگی مایل یک زاویه در طول تنه دارد. سمت راست: در یک شکستگی همراه خرد شدگی استخوان به چند قطعه (سه یا بیشتر) شکسته میشود.
شکستگی استخوان ران در افراد جوان اکثرا به علت ضربه با انرژی بالا رخ میدهد. شایع ترین علت شکست فمور تصادف وسایل موتوری یا موتورسیکلت است. تصادف با خودرو در حین راه رفتن نیز یک علت شایع دیگر مثل افتادن از ارتفاع و زخم گلوله است.
حوادث با نیروی کم، مثل افتادن روی زمین از حالت ایستاده ممکن است در افراد مسن که استخوان های ضعیف تری دارند باعث شکستگی تنه فمور شوند.
شکستگی تنه فمور معمولا باعث یک درد ناگهانی و شدید می شود. شما قادر به قرار دادن وزن روی پای آسیب دیده نخواهید بود و ممکن است پای آسیب دیده بد شکل (کوتاه تر از پای دیگر یا صاف نبودن پا) به نظر برسد.
مهم است پزشک نحوه دقیق آسیب به پای شما را بداند. برای مثال، اگر در یک تصادف با خودرو بوده اید، دانستن سرعت حرکت شما، اینکه شما راننده بوده اید یا مسافر، آیا کمربند ایمنی بسته بوده اید یا خیر و اینکه ایربگ های ماشین باز شده اند یا خیر به پزشک کمک میکند. این اطلاعات کمک میکند تا پزشک مشخص کند که شما به چه نحوی آسیب دیده اید و اینکه آیا عضو دیگری نیز آسیب دیده است یا نه.
برای پزشک شما مهم است که بداند که آیا شما بیماری دیگری همچون فشار خون بالا، دیابت، آسم یا حساسیت دارید یا خیر. پزشک شما همچنین درباره مصرف دخانیات و مصرف دارو از شما سوال خواهد کرد.
پس از بحث درباره آسیب وارده و سوابق پزشکی شما، پزشک شما با دقت معاینه را انجام میدهد. او شرایط شما را ارزیابی میکند و سپس روی پای شما تمرکز میکند. پزشک شما به دنبال موارد زیر خواهد گشت:
بد شکلی پا یا ران (یک زاویه غیر معمول، چرخش یا کوتاهی پا)
از هم باز شدن پوست
کبودی
قطعات استخوانی که به پوست فشار می آورند
پس از مشاهده، پزشک شما طول ران، پا و مچ پا و همچنین کف و روی پای شما را لمس میکند و به دنبال وجود نکته غیر عادی میگردد و سفتی پوست و عضلات ران را بررسی میکند. او همچنین نبض شما را چک میکند. اگر شما بیدار باشید، پزشک حس و حرکت پای شما را نیز بررسی میکند.
معیار های تصویربرداری اطلاعات بیشتری را درباره آسیب وارده به پزشک شما خواهند داد.
عکس رادیولوژی یک شکستگی عرضی فمور را نشان می دهد. شکستگی افقی و مستقیم در طول تنه می باشد.
بیشتر شکستگی های استخوان ران برای درمان نیاز به جراحی دارند. درمان غیر جراحی برای شکستگی فمور غیر معمول است. شکستگی استخوان ران در کودکان (لینک به مقاله شکستگی استخوان ران در کودکان) بسیار کوچک را گاهی میتوان با گچ گیری درمان کرد.
زمان جراحی: بیشتر شکستگی های فمور در عرض 24 تا 48 ساعت درمان میشوند. در برخی موارد، درمان کردن تا زمان پایدار شدن یک مشکل تهدید کننده حیات دیگر یا وجود شرایط ناپایدار پزشکی دیگر به تاخیر انداخته میشود. برای کاهش خطر عفونت، شکستگی های باز به محض رسیدن فرد به بیمارستان با آنتی بیوتیک درمان میشوند. زخم باز، بافت و استخوان باید در حین جراحی تمیز شوند.
برای زمان بین مراقبت های اورژانسی اولیه و زمان جراحی، پزشک شما ممکن است پای شما را در حالت کشش یا در آتل قرار دهد. این کار استخوان های شکسته شما را تا جای ممکن هم راستا قرار میدهد تا طول پای شما حفظ شود.
کشش استخوانی با استفاده از یک سیستم قرقره و وزنه و وزنه تعادل انجام میشود که قطعات شکسته استخوان را پیش هم نگه میدارد. این کار پای شما را صاف نگه داشته و معمولا به کاهش درد کمک میکند.
ثابت کردن خارجی: در این نوع عمل، گیره یا پیچ های فلزی درون استخوان در بالا و پایین شکستگی قرار داده میشود. گیره ها و پیچ ها به یک میله در بیرون پوست متصل میشوند. این وسیله یک اسکلت پایدار کننده است که استخوان را در محل مناسب نگه میدارد.
ثابت کردن خارجی معمولا درمان موقتی برای شکستگی فمور است. به دلیل کاربرد ساده آن، ثابت کردن خارجی معمولا زمانی استفاده میشود که بیمار آسیب متعدد داشته و برای جراحی طولانی تر برای ثابت کردن شکستگی هنوز آماده نیست. در برخی موارد، یک ثابت کننده خارجی تا زمان درمان کامل فمور باقی میماند که البته این کار شایع نیست.
ثابت کردن خارجی معمولا برای نگه داشتن موقت قطعات استخوان به یکدیگر وقتی پوست و عضلات آسیب دیده اند استفاده میشوند.
میله گذاری داخل استخوانی: هم اکنون، روشی که بیشتر جراحان برای درمان شکستگی فمور استفاده میکنند میله گذاری داخل استخوانی است. در طی این روند، یک میله فلزی با طراحی خاص به درون کانال فمور وارد میشود. میله از داخل شکستگی عبور میکند تا آن را در محل خود حفظ کند.
میله گذاری داخل استخوانی یک ثابت سازی قوی و پایدار و در تمام طول استخوان فراهم می آورد.
میله داخل استخوانی میتواند از طریق زانو یا لگن وارد کانال استخوانی شود. پیچ ها در بالا و پایین شکستگی قرار داده میشوند تا پا را در تراز مناسب تا زمان درمان استخوان قرار دهند.
میله های داخل استخوانی معمولا از جنس تیتانیوم هستند. این میله ها در طول و قطرهای متفاوت وجود دارند تا با استخوان فمور سازگار باشند.
سمت چپ: عکس رادیولوژی گرفته شده از کنار یک شکستگی عرضی فمور را نشان میدهد. سمت راست: از نمای رو به رو این عکس رادیولوژی یک شکستگی درمان شده با میله گذاری درون استخوانی را نشان میدهد.
صفحه و پیچ: در حین این عمل، قطعات استخوانی ابتدا دوباره در جا و راستای طبیعی خود قرار میگیرند. این قطعات با استفاده از پیچ وصفحه به یکدیگر و به سطح بیرون استخوان نگاه داشته میشوند.
صفحه و پیچ معمولا زمانی استفاده میشود که میله گذاری داخل استخوانی ممکن نباشد، مثل شکستگی هایی که به زانو یا لگن گسترش یافته است.
بیشتر شکستگی های استخوان فمور بین 3 تا 6 ماه برای درمان کامل زمان نیاز دارند. برخی حتی بیش از این زمان میبرند، به خصوص اگر شکستگی باز بوده یا استخوان به چند قطعه تقسیم شده باشد یا بیمار از دخانیات استفاده کند.
درد پس از حادثه یا جراحی یک بخش طبیعی از روند بهبودی است. پزشک و پرستار شما برای کاهش درد تلاش میکنند که میتواند به بهبودی سریع تر شما کمک کند.
معمولا پس از حادثه یا جراحی داروهایی برای کاهش درد به صورت کوتاه مدت تجویز میشوند. بسیاری از انواع داروها برای کنترل درد در دسترس قرار دارند. این داروها شامل استامینوفن، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)، گاباپنتینوئیدها، شل کننده عضلات، مخدرها و داروهای ضد درد موضعی میشوند. پزشک شما ممکن است ترکیبی از این داروها را برای کاهش درد و همچنین کاهش نیاز به مخدرها استفاده کند. برخی از داروهای ضد درد ممکن است اثرات جانبی ای داشته باشند که بر روی توانایی شما برای رانندگی کردن یا انجام دیگر فعالیت ها اثر بگذارد. پزشک شما درباره عوارض جانبی داروهای ضد دردی که مصرف میکنید با شما صحبت خواهد کرد.
آگاه باشید که اگرچه مخدرها به کاهش درد پس از حادثه یا جراحی کمک میکنند، این داروها میتوانند اعتیادآور باشند. وابستگی به مخدر و اوردوز (استفاده بیش از حد) به یک مشکل سلامتی بحرانی در آمریکا تبدیل شده است. مهم است که استفاده از مخدرها تنها با دستور پزشک باشد. به محض بهبودی درد، مصرف مخدر را متوقف کنید. اگر درد شما در عرض چند روز پس از درمان بهبود نیافت با پزشکتان در این باره صحبت کنید.
بسیاری از پزشکان شما را به حرکت دادن پا در اوایل زمان بهبودی تشویق میکنند. مهم است که دستورات پزشک خود را برای قرار دادن وزن بر روی پای آسیب دیده پیروی کنید تا از مشکلات دیگر جلوگیری کنید.
در برخی موارد، پزشکان به بیمار اجازه میدهند که تا جای ممکن بیمار بر روی پای آسیب دیده پس از جراحی وزن قرار دهد. با این حال، ممکن است شما نتوانید تمام وزن خود را تا زمان بهبودی پا روی آن قرار دهید. مطمئن شوید که با دقت دستورات پزشک را اجرا می کنید.
وقتی که شروع به راه رفتن می کنید، احتمالا به استفاده چوب زیر بغل یا واکر برای حمایت نیاز داشته باشید.
به دلیل اینکه احتمالا در ناحیه آسیب دیده قدرت عضلانی خود را از دست میدهید، ورزش کردن در دوران بهبودی مهم است. فیزیوتراپی به شما کمک میکند تا قدرت طبیعی عضله، وسعت حرکتی و انعطاف عضله را بازیابی کنید. همچنین فیزیوتراپی کمک میکند تا درد پس از جراحی را کنترل کنید.
یک فیزیوتراپ احتمالا در حالی که هنوز در بیمارستان هستید به شما ورزش های مخصوصی را آموزش میدهد. درمانگر به شما استفاده از چوب زیر بغل و واکر را نیز آموزش میدهد.
شکستگی تنه فمور میتواند عوارض و آسیب هایی را به دنبال داشته باشد:
انتهای استخوان شکسته معمولا نوک تیز بوده و میتواند عروق خونی و اعصاب را پاره کند، اگرچه این اتفاق نادر است.
سندروم کمپارتمان حاد ممکن است رخ دهد. این یک بیماری دردناک است که زمانی رخ میدهد که فشار داخل عضله به سطح خطرناکی میرسد. این فشار میتواند جریان خون را کاهش دهد که باعث میشود تا مواد غذایی و اکسیژن به سلولهای عصبی و عضلانی نرسد. این یک جراحی اورژانسی است. در طی این روند، جراح شما بر روی پوست و عضلات پوشاننده یک برش ایجاد میکند تا فشار را بردارد.
شکستگی های باز استخوان را در معرض محیط باز قرار میدهند. حتی با تمیز کردن جراحی خوب استخوان و عضله، استخوان میتواند عفونت کند. درمان عفونت استخوان مشکل است و معمولا نیاز است تا جراحی های متعددی انجام شود و به طور طولانی مدت آنتی بیوتیک مصرف شود.
در برخی موارد، رباط های اطراف زانو میتواند در حین شکستگی فمور آسیب ببیند. اگر شما پس از جراحی زانو درد دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
علاوه بر خطرات کلی جراحی مثل از دست دادن خون یا مشکلات مربوط به بیهوشی، عوارض جراحی شامل موارد زیر میشود:
عفونت
آسیب به اعصاب یا عروق خونی
لخته خونی
آمبولی چربی (مغز استخوان وارد جریان خون شده و میتواند تا ریه سفر کند. این اتفاق میتواند با شکستگی حتی بدون جراحی نیز رخ دهد)
عدم تناسب یا عدم توانایی قرار دهی قطعات شکسته استخوان در جای مناسب
دیر جوش خوردن یا جوش نخوردن (وقتی استخوان آرام تر از معمول بهبود می یابد یا بهبودی حاصل نمی شود)
تحریک با وسایل (گاهی انتهای میله یا پیچ میتواند عضلات یا تاندون های منطقه را تحریک کند)
