استئوآرتریت یا آرتروز یک بیماری شایع است که بسیاری از افراد در میان سالی یا سنین بالاتر بدان دچار میشوند و آرتریت سایشی و گسستنی نامیده میشود. در سال 2011، تخمین زده شد که بیش از 28 میلیون نفر در ایالات متحده استئوآرتریت (آرتروز) دارند. این اتفاق میتواند در هر مفصلی در بدن رخ دهد اما بیشتر اوقات در مفاصل تحمل کننده وزن مثل مفصل ران رخ می دهد. در این مقاله ی سایت تهران ارتوپدی به بیماری آرتروز مفصل ران می پردازیم.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمدجواد مرتضوی فوق تخصص و جراح زانو و لگن از اینجا اقدام کنید
آرتروز مفصل ران باعث درد و خشکی میشود. این بیماری انجام فعالیت های روزانه مثل خم شدن برای گره زدن بند کفش، بلند شدن از صندلی یا پیاده روی کردن برای مدت کوتاه نیز سخت کند.
از آنجائیکه آرتروز به تدریج در گذر زمان بدتر میشود، هر چه زودتر درمان را آغاز کنید، احتمال اینکه اثر بیماری را روی زندگی خود کم کنید بیشتر است. اگر چه درمانی برای آرتروز وجود ندارد، گزینه های درمانی زیادی برای کمک به کاهش درد و فعال نگه داشتن فرد بیمار وجود دارد.
مفصل ران یکی از بزرگترین مفصل های بدن است. این مفصل نوعی مفصل گوی و کاسه است. کاسه توسط استابولوم که یک بخش از استخوان بزرگ لگن است تشکیل شده است. گوی سر فمورال است که در انتهای بالای فمور (استخوان ران) قرار دارد.
سطح استخوانی گوی و کاسه با غضروف مفصلی که یک ماده نرم و لغزنده است، پوشیده شده است که از استخوان ها محافظت کرده و مثل بالشتک آن ها را احاطه میکند و حرکت آن ها را آسان می سازد.
سطح مفصل با یک آستر نازک به نام سینوویوم پوشیده شده است. در یک مفصل ران سالم، سینوویوم میزان کمی از مایع که باعث روان سازی غضروف شده و به حرکت کمک میکند را تولید میکند.
آناتومی طبیعی مفصل ران
استئوآرتریت (آرتروز) نوعی آرتریت تخریبی است که غالبا در افراد 50 ساله یا بیشتررخ میدهد اما با این حال میتواند در افراد جوانتر نیز ایجاد شود.
در آرتروز، غضروف مفصل ران به تدریج ساییده شده و از بین میرود. با از بین رفتن غضروف، غضروف فرسوده و سخت شده، فاصله محافظتی مفصلی بین استخوان ها نیز کاهش می یابد. این اتفاق باعث ساییده شدن استخوان روی استخوان میشود. برای جبران از دست رفتن غضروف، ممکن است استخوان های آسیب دیده به سمت بیرون شروع به رشد کردن کنند و خار استخوانی (استئوفیت) تشکیل دهند.
استئوآرتریت (آرتروز) به آرامی پیشرفت کرده و درد به مرور زمان بدتر میشود.
یک مفصل ران آسیب دیده از استئوآرتریت (آرتروز)
استئوآرتریت (آرتروز) علل مشخصی ندارد اما عوامل مشخصی که میتوانند احتمال پیشرفت بیماری را بیشتر کنند شامل موارد زیر میشوند:
حتی اگر شما هیچ یک از عوامل خطر بالا را ندارید، باز هم میتوانید به آرتروز مبتلا شوید.
شایع ترین علامت آرتروز مفصل ران، درد در اطراف مفصل ران است. معمولا، درد به آرامی شدیدتر شده و به مرور زمان بیشتر میشود اما شروع آنی نیز محتمل است. درد و خشکی ممکن است در صبح ها یا پس از نشستن یا استراحت کردن برای مدتی، بدتر شود. به مرور زمان ممکن است علائم دردناک با تناوب بیشتری شامل هنگام استراحت و در شب ها رخ دهند. علائم بیشتر شامل موارد زیر میشود:
در هنگام ویزیت، پزشک درباره علائم و سابقه پزشکی صحبت کرده و معاینات بالینی را انجام میدهد و شاید آزمایشات تشخیصی مثل عکس رادیولوژی را درخواست دهد.
در حین معاینه بالینی، پزشک به دنبال موارد زیر میگردد:
این تصویربرداری یک عکس با جزئیات از ساختار های سخت بدن مثل استخوان ها ایجاد میکند. عکس رادیولوژی یک مفصل ران دچار آرتریت ممکن است باریک شدن فضای مفصلی، تغییر در استخوان و تشکیل خار استخوانی (استئوفیت) را نشان دهد.
(چپ) در این عکس رادیولوژی یک مفصل ران طبیعی، فاصله بین گوی و کاسه نشان دهنده غضروف سالم است. (راست) این عکس رادیولوژی یک مفصل ران مبتلا به آرتریت نشان دهنده از دست رفتن شدید فضای مفصلی و ایجاد خار استخوانی است.
سایر تصویربرداری ها: برخی اوقات ممکن است ام آر آی و سی تی اسکن یا اسکن استخوان برای مشخص کردن شرایط استخوان و بافت نرم مفصل نیاز باشد.
اگرچه آرتروز درمان ندارد، اما گزینه های درمانی متعددی برای کاهش درد و بهبود حرکت وجود دارد.
مانند دیگر آرتریت ها، درمان اولیه استئوآرتریت (آرتروز) مفصل ران غیر جراحی است. پزشک ممکن است گزینه های درمانی بسیار وسیعی را به پیشنهاد دهد.
ایجاد برخی تغییرات در زندگی روزمره میتواند از مفصل ران محافظت کرده و پیشرفت آرتروز را آرام کند.
ورزش های خاصی باعث افزایش وسعت حرکتی و انعطاف و همچنین تقویت عضلات مفصل ران و پا میشوند. پزشک یا فیزیوتراپ میتوانند برنامه ورزشی مخصوص نیاز ها و سبک زندگی شما را ایجاد کنند.
استفاده از حمایت کننده های راه رفتن مثل عصا، عصای زیر بغل یا واکر میتواند حرکت و استقلال فرد را بهبود بخشد. استفاده از وسایل کمکی مثل چنگال دسته بلند برای برداشتن چیزهای روی زمین کمک میکند تا از حرکت هایی که موجب ایجاد درد میشوند خودداری شود.
اگر درد بر روتین روزمره شما اثر گذاشته است یا با درمان های غیر جراحی کاهش نیافته است، پزشک شما ممکن است دارو درمانی را به برنامه درمانی اضافه کند.
اگر درد ناشی از آرتریت منجر به ناتوانی شود و با درمان غیر جراحی کاهش نیابد، ممکن است پزشک جراحی را پیشنهاد دهد.
در استئوتومی یا سر استخوان ران یا کاسه بریده شده و سپس دوباره هم تراز شده تا فشار را از روی مفصل ران بردارد. این پروسه به ندرت برای درمان داروهای آرتروز مفصل ران استفاده می شود.
در این پروسه تعویض مفصل لگن ، استخوان و غضروف آسیب دیده داخل استابولوم (کاسه مفصل ران) خارج شده و با یک پوسته فلزی جانشین میشود. سر فمور اما خارج نشده و با یک پوشش فلزی صیقلی پوشیده میشود.
پزشک هم استابولوم و هم سر فمور را خارج کرده و سپس یک سطح مفصلی سرامیکی، پلاستیکی یا فلزی جدید را برای بازگرداندن عملکرد مفصل قرار میدهد.
در تعویض کامل مفصل لگن، هم سر فمور و هم کاسه با یک وسیله مصنوعی تعویض میشوند.
عوارض: اگر چه با هر جراحی عوارضی وجود دارد، پزشک برای به حداقل رساندن خطر اقداماتی انجام خواهد داد. عوارض شایع جراحی شامل موارد زیر میشوند:
پس از هرگونه جراحی برای آرتروز مفصل ران، مدتی برای بهبودی لازم است. زمان بهبودی و بازتوانی به نوع جراحی انجام شده بستگی دارد.
پزشک ممکن است فیزیوتراپی را پیشنهاد دهد تا به بازیابی قدرت مفصل کمک کند و وسعت حرکتی آن باز گردد. پس از جراحی، ممکن است شما برای مدتی به استفاده از عصا، عصای زیر بغل یا واکر نیاز داشته باشید.
در بیشتر موارد، جراحی درد ناشی از آرتروز را کاهش داده و انجام فعالیت های روزانه را آسان میکند.
