این مقاله یک مقدمه بر تعویض کامل مفصل است. اطلاعات جامع درباره انواع خاص تعویض مفصل (مثل ران، زانو، شانه یا مچ دست) در مقاله های جداگانه ای که به این موضوعات اختصاص دارند قابل یافتن هستند. در این مقاله از سایت تهران ارتوپدی به بررسی تعویض کامل مفصل می پردازیم.
تعویض کامل مفصل نوعی جراحی است که در آن مفصل مبتلا به آرتریت یا آسیب دیده خارج شده و با اجزا مصنوعی فلزی، پلاستیکی یا سرامیکی که به آنها اندام مصنوعی (پروتز) میگویند تعویض میشوند. این اندامهای مصنوعی برای تکرار حرکات یک مفصل طبیعی و سالم طراحی شده اند.
تعویض مفصل زانو و تعویض مفصل لگن شایع ترین جراحی های تعویض مفصل هستند اما جراحی تعویض مفصل میتواند بر روی مفاصل دیگر مثل مچ پا، مچ دست، شانه و آرنج نیز انجام شود.
مفصل جایی است که انتهای دو یا چند استخوان به هم میرسد. انواع مختلفی از مفصل در بدن وجود دارد. برای مثال، زانو به علت توانایی در خم و راست شدن مثل یک لولای در به عنوان یک مفصل لولایی در نظر گرفته میشود. مفاصل شانه و ران به عنوان مفصل گوی و کاسه شناخته میشوند که در آن انتهای گرد یک استخوان در داخل انتهای یک استخوان کاسه ای شکل دیگر قرار میگیرد.
بیماری های زیادی میتوانند درد مفصلی و ناتوانی ایجاد کنند که منجر به این میشود که بیماران جراحی تعویض مفصل را در نظر بگیرند. در بسیاری از موارد، درد مفصلی به علت آسیب وارده به غضروفی که انتهای استخوان را میپوشاند (غضروف مفصلی) ایجاد میشود یا به دلیل آرتریت، شکستگی یا یک بیماری دیگر.
اگر درمانهای غیر جراحی مثل دارو درمانی، فیزیوتراپی و تغییر در فعالیت های روزمره درد و ناتوانی را کاهش ندهند، پزشک ممکن است تعویض کامل مفصل را پیشنهاد دهد.
در هفته های پیش از جراحی، تیم جراحی و پزشک عمومی شما زمانی را صرف آماده سازی شما برای جراحی پیش رو خواهند کرد. برای مثال، پزشک شما ممکن است سلامت کلی شما را ارزیابی کرده و جراح شما آزمایش های مختلفی (مثل آزمایش خون و نوار قلب) را برای کمک به برنامه جراحی، درخواست کند.
کارهای زیادی وجود دارد که شما میتوانید انجام دهید تا آمادگی لازم را کسب کنید. با پزشک خود صحبت کرده و از او سوالات خود را بپرسید. با تغذیه صحیح و ورزش به لحاظ فیزیکی خود را آماده کنید. برای مدیریت هفته های اول در خانه، با هماهنگی برای گرفتن کمک و تهیه لوازم کمکی مثل نیمکت حمام، نرده یا گیره دسته بلند جهت بلند کردن اجسام ، قدم هایی را بردارید. با انجام برنامه ریزی های از پیش، میتوانید اطمینان پیدا کنید که جراحی مناسب و بهبودی سریعی خواهید داشت.
جراحی تعویض کامل مفصل چند ساعت به طول می انجامد. این جراحی در بیمارستان یا یک مرکز جراحی سرپایی انجام میشود.
در حین جراحی، غضروف و استخوان آسیب دیده از مفصل خارج شده و با اندام مصنوعی ساخته شده از اجزا فلزی، پلاستیکی یا سرامیکی تعویض میشوند. اندام مصنوعی شکل و حرکات مفصل طبیعی را تقلید میکنند. برای مثال، در یک مفصل ران مبتلا به آرتریت، گوی آسیب دیده (انتهای فوقانی استخوان ران) با یک گوی فلزی متصل به یک تنه فلزی که در داخل استخوان ران جای میگیرد تعویض شده و یک کاسه پلاستیکی در داخل لگن جاسازی میشود تا جایگزین کاسه آسیب دیده گردد.
(چپ) یک مفصل ران مبتلا به استئوآرتریت (آرتروز) (راست) سر استخوان ران و کاسه با اجزا مصنوعی جایگزین شده اند.
پزشک خطرات بالقوه و عوارض جراحی تعویض کامل مفصل که شامل عوارض خود جراحی و آنهایی که میتوانند مدت ها پس از جراحی رخ بدهند را برای شما توضیح خواهد داد.
بیشتر عوارض به خوبی درمان میشوند. برخی از عوارض شایع تر جراحی تعویض مفصل شامل عفونت، لخته خونی، آسیب عصب و مشکلات مربوط به اندام مصنوعی مثل شل شدن یا در رفتگی میشود.
بهبودی و بازتوانی برای هر فرد متفاوت است. در کل، پزشک شما را به استفاده از مفصل جدید در مدت زمان کوتاهی پس از عمل تشویق خواهد کرد. اگرچه این کار در آن زمان ممکن است چالش برانگیز باشد، اما پیروی از دستورالعمل های پزشکتان بهبودی شما را تسریع میکند.
بیشتر بیماران درد موقتی را در مفصل جایگزین شده تجربه خواهند کرد که علت آن ضعیف شدن عضلات اطراف به علت عدم فعالیت، تطبیق بدن با مفصل جدید و ترمیم بافتی است. این درد باید در عرض چند ماه از بین برود.
ورزش کردن بخش مهمی از روند بهبودی است. پزشک یا فیزیوتراپ برای شما ورزشهای خاصی را جهت کمک به بازگرداندن حرکت و قدرت مفصل در نظر خواهند گرفت.
اگر هر سوالی درباره محدودیت فعالیت های پس از جراحی تعویض کامل مفصل داشتید حتماً از پزشک خود بپرسید.
عمده بیماران قادرند فعالیت های روزمره خود را به آسانی پس از جراحی تعویض مفصل انجام دهند. بیشتر افراد میتوانند انتظار داشته باشند تا مفصل تعویضی برای سالها عمر کند و یک کیفیت زندگی بهتر را فراهم آورد که شامل درد کمتر همراه با حرکت و قدرت بهبود یافته که بدون جراحی ممکن نبود میشود.
