استخوان یک بافت زنده است که عمدتا حاوی کلسیم و پروتئین می باشد. استخوان سالم همواره در حال بازسازی است که یعنی بخش اندکی از آن درون بدن در حال بازجذب و بخش اندکی از آن درحال جایگزین شدن است. در این مقاله از سایت تهران ارتوپدی روش های پیشگیری از پوکی استخوان را بیان خواهیم کرد.
اگر میزان کلسیم جذب شده بیش از کلسیم جایگزین شده باشد، تراکم یا حجم استخوانی کاهش می یابد. استخوان به تدریج ضعیف تر شده و خطر شکستن آن بالا می رود.
پوکی استخوان به معنای استخوان متخلخل است. این بیماری زمانی ایجاد میشود که استخوان با همان سرعتی که درحال از بین رفتن است، بازسازی نمی شود.
در دوران رشد و بلوغ، تغذیه با کلسیم و ویتامین دی کافی و انجام ورزش های متحمل کننده وزن منظم همانند راه رفتن، نرم دویدن و رقصیدن برای 3 تا 4 ساعت در هفته استخوان را قوی ساخته و موجب سلامت اسخوان ها در آینده می شود.
باید از سیگار کشیدن و مصرف میزان زیاد الکل اجتناب شود زیرا این کارها از دست دادن استخوان را بیشتر می کنند. با افزایش سن، دریافت مناسب کلسیم و ویتامین دی و ورزش منظم و همچنین دوری از سیگار و مصرف بیش از حد الکل برای کاهش از دست دادن استخوان ضروری هستند.
سالانه حدود 1 میلیون شکستگی مرتبط با پوکی استخوان رخ میدهد. بیشتر افراد تا زمان رخ دادن شکستگی از داشتن پوکی استخوان خود بی اطلاع هستند.
علت اصلی ایجاد پوکی استخوان ناشناخته است اما عواملی که در ایجاد آن موثر هستند شناخته شده اند. این عوامل شامل موارد زیر می شود:
از دست رفتن استخوان بیشتر در ستون مهره ها، پایین ساعد و بالای مچ دست و بالای ران (فمور) در محل شکستگی مفصل ران رخ می دهد. شکستگی ستون مهره، مچ دست و مفصل ران آسیب های شایع در افراد با سن بالا هستند.
به طور کلی از دست دادن تدریجی توده استخوانی که یک اتفاق طبیعی در زندگی همه افراد است، در 35 سالگی آغاز میشود. پس از اتمام رشد،در نهایت زنان 30 تا 50 درصد تراکم استخوان و مردان بین 20 تا 30 درصد تراکم استخوانی خود را از دست می دهند.
زنان پس از یائسگی با سرعت بیشتری کلسیم استخوان خود را از دست می دهند. چرخه های قاعدگی زنان به علت تولید کمتر هورمون استروژن در بدن زنان متوقف می شود که این هورمون برای حفظ توده استخوانی و حفظ قدرت آن مهم است. پزشک خانواده شما یا پزشک زنان شما ممکن است شما را ارزیابی و به شما یک برنامه استروژن درمانی جایگزینی، کلسی تونین یا دیگر داروها را پیشنهاد دهد. برای اثربخشی بیشتر، درمان باید با شروع یائسگی آغاز شود.
اگرچه با افزایش سن، پوکی استخوان در همه افراد رخ میدهد، میزان پیشرفت و اثر آن را میتوان با تشخیص صحیح و زود هنگام و درمان آن، تعدیل ساخت.
ورزش منظم امری ضروری بوده و افراد بین 19 تا 65 سال باید هر هفته حدود دو ساعت و نیم ورزش های هوازی و با شدت متوسط همچون راه رفتن سریع یا دوچرخه سواری را انجام دهند. همچنین این افراد باید ورزش های تقویت کننده عضلات پا، کمر، شکم، سینه، دست و شانه را نیز در دستور کار قرار دهند.
ورزش های متحمل کننده وزن و ورزش های مقاومتی برای افزایش حجم استخوانی و برای پیشگیری از پوکی استخوان کمک کننده اند. ورزش های متحمل کننده وزن برای تقویت عضلات پا مناسب بوده و شامل رزش هایی همچون دویدن، رقص، ورزش های هوازی و پرشی می شوند. ورزش های مقاومتی نیز برای تقویت عضلات و تاندونها کاربرد داشته و شامل ورزش هایی که شامل وزنه زدن می شوند، می باشد.
افراد بالای 60 سال نیز میتوانند از ورزش های سبک تری همچون تنیس و راه رفتن بهره ببرند.
خوردن غذای سالم و داشتن رژیم غذایی متعادل به جلوگیری از بیماری های مختلفی همچون بیماری های قلبی، دیابت، سرطان و همچنین پوکی استخوان کمک میکند.
کلسیم برای حفظ استخوان های قدرتمند حیاتی است. بزرگسالان به 700 میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارند و باید رژیم غذایی آنها این مقدار را تامین کند. مهم ترین غذاهای حاوی کلسیم شامل موارد زیر است:
همچنین ویتامین دی نیز برای حفظ سلامت استخوان مورد نیاز بوده و موجب جذب کلسیم در بدن می شود. منابع مناسب ویتامین دی شامل موارد زیر می باشد:
با این حال تامین میزان کافی کلسیم و ویتامین دی از طریق مواد غذایی ممکن است مشکل باشد، بنابراین شما میتوانید با نظر پزشک از فرم های دارویی این دو نیز استفاده کنید.
مصرف دخانیات خود عاملی برای بروز پوکی استخوان می باشد. بنابراین ترک سیگار و دیگر مخدرها میتواند موجب پیشگیری از این بیماری گردد.
کاهش مصرف الکل (بنا بر گفته سازمان بهداشت ملی انگلستان) تا 14 واحد در هفته می تواند خود به کاهش بروز پوکی استخوان کمک کند.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید به تامین ویتامین دی بدن کمک می کند که خود ویتامین دی باعث جذب کلسیم شده و موجب می شود تا استخوان ها مستحکم تر گردند.
پزشکان خانواده با متخصصین ارتوپدی همکاری می کنند تا ارزیابی کنند که آیا تراکم استخوانی شما کاهش یافته است یا خیر و همچنین در صورت کاهش، علت آن چیست. درمان زودهنگام پوکی استخوان کارآمد ترین روش برای کاهش میزان از دست دادن استخوان و پیشگیری از شکستگی است. با این حال، برنامه درمانی پس از شکستگی نیز با ارزش است و ممکن است به پیشگیری از شکستگی های بعدی کمک کند.
روش های درمانی کنونی می تواند به کاهش از دست رفتن استخوان کمک کند اما هیچ روش اثبات شده ای برای بازگرداندن استخوان از دست رفته وجود ندارد. ساختن استخوان با دریافت میزان کافی از کلسیم و ورزش کردن در هنگام جوانی یک سرمایه گذاری است که سالها بعد با کاهش خطر شگستکی مفصل ران و دیگر شکستگی ها نتیجه خود را نشان میدهد.
