درد مچ دست اغلب به دلیل پیچ خوردگی یا شکستگی در اثر جراحات ناگهانی ایجاد می شود، اما درد مچ دست می تواند در نتیجه عوارض طولانی مدت، از جمله فشار های مکرر، آرتروز و سندرم تونل کارپال ایجاد شود.
از آنجایی که عوامل زیادی می توانند منجر به درد مچ دست شوند، تشخیص علت دقیق آن دشوار است، اما تشخیص دقیق آن برای درمان صحیح و بهبودی ضروری است.
علائم درد مچ دست
بسته به علت، درد مچ دست ممکن است متفاوت باشد. برای مثال، درد ناشی از آرتروز اغلب شبیه دندان درد خفیف است ، در حالی که سندرم تونل کارپال معمولاً باعث ایجاد احساس سوزن سوزن یا گزگز شدن به خصوص در شب می شود. محل دقیق درد مچ دست همچنین دلیل نهفته در پشت علائم را نمایان می کند.
برای درد مچ دست چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
همه دردهای مچ دست به مراقبت پزشکی نیاز ندارند. رگ به رگ شدن و فشارهای جزئی معمولاً به یخ، استراحت و داروهای بدون نسخه جواب می دهند، اما اگر درد و تورم بیش از چند روز طول بکشد یا بدتر شود، به پزشک مراجعه کنید. تأخیر در تشخیص و درمان می تواند منجر به بهبودی اندک، کاهش دامنه حرکت و ناتوانی در طولانی مدت شود.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر آیدین عرب زاده فوق تخصص جراحی دست و اعصاب محیطی از اینجا اقدام کنید
علل درد مچ دست
آسیب به هر یک از قسمت های مچ دست تان می تواند باعث ایجاد درد شود و توانایی استفاده از مچ دست و دست تان را تحت تأثیر قرار دهد.
صدمات مچ دست
- تأثیرات ناگهانی: آسیب دیدگی مچ دست اغلب هنگامی بروز می کند که روی قسمت جلویی دستِ باز خود می افتید. این می تواند باعث پیچ خوردگی، کشیدگی و حتی شکستگی شود. شکستگی اسکافوئید (استخوان ناوی)، استخوان سمت شست مچ دست را درگیر می کند. این نوع شکستگی ممکن است بلافاصله پس از آسیب در رادیوگرافی مشاهده نشود.
- فشار مکرر: هر فعالیتی که شامل حرکت مکرر مچ دست باشد -از ضربه زدن به توپ تنیس یا نواختن ویولن سِل گرفته تا رانندگی طولانی مدت می تواند باعث التهاب بافت های اطراف مفاصل یا شکستگی تنشی شود، خصوصاً وقتی ساعت ها بی وقفه فعالیت های ذکرشده را انجام می دهید. بیماری دکوروان نیز یک آسیب فشار مکرر است که باعث درد در پایه انگشت شست می شود.
آرتروز مچ دست
- آرتروز: این نوع آرتروز زمانی بروز می کند که غضروف محافظت کننده از انتهای استخوان هایتان با گذشت زمان از بین می رود. آرتروز در مچ دست، شایع نیست و معمولاً فقط در افرادی بروز می کند که در گذشته مچ دست شان آسیب دیده باشد.
- روماتیسم مفصلی: روماتیسم مفصلی اختلالی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافتهای خود حمله می کند و معمولاً مچ دست را درگیر می کند. اگر یک مچ دست آسیب دیده باشد، مچ دست دیگر نیز آسیب می بیند.
سایر بیماری ها و شرایط
- سندرم تونل کارپال (گیرافتادگی عصب مچ دست): سندرم تونل کارپال وقتی بروز می کند که فشار وارد بر عصب میانی افزایش می یابد، چرا که عصب میانی از تونل کارپ که مجرای عبور از کف مچ دست تان است، عبور می کند.
- کیست های گانگلیون: این کیست های بافت نرم اغلب در قسمتی از مچ دست تان، در سمت مخالف کف دست تان، ایجاد می شوند. کیست های گانگلیون ممکن است دردناک باشند و درد ممکن است با فعالیت بدتر شود یا بهبود یابد.
- بیماری کین باخ (یا سیاه شدن استخوان مچ دست): این اختلال معمولاً بزرگسالان جوان را تحت تأثیر قرار می دهد و باعث از بین رفتن تدریجی یکی از استخوان های کوچک مچ دست می شود. بیماری کین باخ زمانی بروز می کند که خون رسانی به این استخوان قطع شود.
عوامل خطر
درد مچ دست می تواند برای همه اتفاق بیفتد -خواه بسیار کم تحرک باشید، یا بسیار فعال باشید و یا میانه رو باشید، اما ممکن است احتمال آن با این موارد افزایش یابد:
- شرکت در ورزش: آسیب دیدگی مچ دست در بسیاری از ورزش ها رایج است، هم در ورزش هایی که شامل ضربه هستند و هم ورزش هایی که فشار مکرر روی مچ دست وارد می کنند. این ورزش ها عبارتند از: فوتبال امریکایی، بولینگ، گلف، ژیمناستیک، اسنوبورد و تنیس.
- کارهای تکراری: تقریباً هر فعالیتی که دست ها و مچ های شما را درگیر کند – حتی بافندگی و کوتاه کردن موها – اگر به اندازه کافی با اعمال فشار و اغلب، زیاد انجام شود، می تواند منجر به درد شدید مچ دست شود.
- برخی بیماری ها یا شرایط خاص: بارداری، دیابت، چاقی، روماتیسم مفصلی و نقرس ممکن است خطر ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش دهد.
پیشگیری از درد مچ دست
پیشگیری از وقایع پیش بینی نشده که اغلب باعث آسیب دیدگی مچ دست می شوند، غیرممکن است، اما نکات اساسی ذیل ممکن است تا حدی باعث شود از خودتان محافظت کنید:
- استحکام استخوان ها را مدنظر داشته باشید: دریافت مقادیر کافی کلسیم – 1000 میلی گرم در روز برای بیشتر بزرگسالان و حداقل 1200 میلی گرم در روز برای زنان بالای 50 سال – می تواند از شکستگی ها جلوگیری کند.
- مراقب باشید تا نیفتید: افتادن به سمت جلویی دستِ باز دلیل اصلی بیشتر آسیب های مچ دست است. برای جلوگیری از زمین خوردن، از کفش های مناسب استفاده کنید. خطرات موجود خانه را برطرف کنید. فضای زندگی خود را روشن و نورانی کنید و در صورت لزوم میله هایی را در دستشویی و نرده هایی را در راه پله خود نصب کنید تا موقع راه رافتن از آنها استفاده کنید.
- از وسایل محافظتی برای فعالیتهای ورزشی استفاده کنید: برای فعالیتهای پرخطری مانند فوتبال، اسنوبورد و اسکیت بازی از محافظ های مچ دست استفاده کنید.
- به مهندسی محیط کارتان توجه کنید: اگر از صفحه کلید کامپیوتر مدت زمان زیادی استفاده می کنید، مرتب استراحت کنید. هنگام تایپ کردن، مچ دست خود را در حالت عادی و استراحت قرار دهید. صفحه کلید ارگونومیک (راحت و ساده) و فوم یا ژل مچ دست نیز می توانند موثر باشند.
تشخیص علل درد مچ دست
در طول معاینه فیزیکی، پزشک:
- مچ دست تان را از نظر درد، تورم یا تغییر شکل بررسی می کند،
- از شما می خواهد مچ دست خود را حرکت دهید تا میزان دامنه حرکتی را بررسی کند،
- قدرت دست و ساعدتان را ارزیابی می کند.
در برخی موارد، پزشک بررسی های تصویربرداری، آرتروسکوپی یا روشهایی برای بررسی عصب هایتان را به شما توصیه می کند.
بررسی های تصویربرداری
- رادیوگرافی: به عنوان اولین و رایج ترین روش تصویربرداری برای بررسی درد مچ دست استفاده می شود. با استفاده از اشعه اندک، رادیوگرافی می تواند شکستگی استخوان یا علائم آرتروز را نشان دهد.
- سی تی اسکن: سی تی اسکن می تواند نمای دقیق تر و باجزئیات بیشتری از استخوان های مچ دست تان را نشان دهد و ممکن است شکستگی هایی را که در رادیوگرافی نشان داده نمی شوند، مشخص کند.
- ام آر آی: این روش از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای ارائه تصاویر دقیقی از استخوان ها و بافت های نرم استفاده می کند. برای ام آر آی مچ دست، می توانید به جای قرار دادن تمام بدن تان در دستگاه ام آر آی فقط ساعد خود را در دستگاه کوچکتر قرار دهید.
- سونوگرافی: این روش ساده و غیرتهاجمی می تواند به نشان دادن تاندون ها، رباط ها و کیست ها کمک کند.
آرتروسکوپی مچ دست
اگر نتایج بررسی های تصویربرداری منجر به ایجاد تشخیص قطعی نشود، پزشک آرتروسکوپی را انجام می دهد. آرتروسکوپی مچ دست روشی است که در آن ابزاری به اندازه مداد به نام آرتروسکوپ از طریق یک برش کوچک در پوست به مچ دست وارد می شود. این ابزار شامل یک دوربین سبک و کوچک است که تصاویر را بر روی مانیتور تلویزیون نشان می دهد. آرتروسکوپی، معیاری طلایی برای ارزیابی درد طولانی مدت مچ دست محسوب می شود. در برخی موارد، پزشک مشکلات مچ دست را از طریق آرتروسکوپ ترمیم می کند.
روش هایی برای بررسی عصب ها
در صورت مشکوک بودن به سندرم تونل کارپال، پزشک الکترومایوگرام (EMG) را توصیه می کند. این آزمایش تخلیه های الکتریکی بسیار ریز تولید شده در عضلات تان را اندازه گیری می کند. الکترود نازک سوزنی به عضله وارد می شود و فعالیت الکتریکی آن هنگام استراحت و انقباض عضله ثبت می شود. بررسی انتقال الکتریکی عصب نیز به عنوان بخشی از الکترومایوگرام برای ارزیابی کُند شدن تکانه های الکتریکی در ناحیه تونل کارپال انجام می شود.
روش های درمان درد مچ دست
درمان های مربوط به مشکلات مچ دست بسته به نوع، محل و شدت آسیب و همچنین سن و سلامت عمومی شما بسیار متفاوت است.
داروها
مسکن های بدون نسخه، مانند ایبوپروفن و استامینوفن ممکن است به کاهش درد مچ دست کمک کنند. مسکن های قوی تر با نسخه پزشک در دسترس هستند.
فیزیوتراپی و کاردرمانی
یک فیزیوتراپیست می تواند درمان ها و تمرینات خاصی را برای آسیب های مچ دست و مشکلات تاندون عملی کند. در صورت نیاز به جراحی، فیزیوتراپیست تان همچنین می تواند به توان بخشی شما پس از عمل کمک کند. همچنین می توانید از ارزیابی ارگونومیکی (مهندسی محیط کاری) بهره مند شوید که به عوامل محیطی کار دخیل در درد مچ دست می پردازد.
اگر در مچ دست تان استخوانی شکسته باشد، باید قسمت های شکسته شده در یک راستا قرار داده شوند تا استخوان بتواند به طور مناسب بهبود یابد. در هنگام بهبودی، گچ یا آتل بندی می تواند قطعات استخوان را در کنار هم نگه دارد.
اگر مچ دست تان پیچ خورده یا کشیده شده است، برای محافظت از تاندون یا رباط آسیب دیده هنگام بهبودی، دست تان باید آتل بندی شود. آتل بندی در آسیب های بیش از حد ناشی از حرکات مکرر بسیار مفید است.
عمل جراحی مچ دست
در برخی موارد، جراحی ممکن است لازم باشد. این موارد عبارتند از:
- شکستگی های استخوان: در برخی موارد، برای ایجاد ثبات در استخوان های شکسته، جراحی ممکن است لازم باشد تا استخوان ها بتوانند بهبود یابد. جراح بایستی قسمت های شکسته استخوان را با سخت افزار فلزی به هم متصل کند.
- سندرم تونل کارپال: اگر علائم تان شدید است، جراح بایستی رباط قسمت سقف تونل را باز کند تا فشار وارد بر عصب کاهش یابد.
- ترمیم تاندون یا رباط: برای ترمیم تاندون ها یا رباط هایی که پاره شده اند، گاهی اوقات جراحی لازم است.
