استئوتومی در لغت به معنای “برش استخوان” است. در استئوتومی زانو (برش استخوان زانو)، استخوان ساق پا (تیبیا) و یا استخوان ران (فمور) بریده می شود و پس از آن، برای کاهش فشار وارده بر روی بخشی از مفصل زانو، تغییر شکل داده می شود. استئوتومی زانو وقتی انجام می شود که آرتروز در مراحل اولیه است و فقط یک طرف مفصل زانو آسیب دیده است. استئوتومی با کاهش وزن در یک سمت مفصل آسیب دیده، درد را تسکین می دهد و عملکرد زانوی مبتلا به آرتروز را به طور قابل توجهی بهبود می بخشد. (تصویر سمت چپ) مفصل زانوی طبیعی با غضروف سالم. (تصویر سمت راست) زانوی مبتلا به آرتروز که در آن فقط یک طرف مفصل زانو آسیب دیده است.
آرتروز زانو وقتی بروز می کند که استخوان های زانو و ساق پا به طور متناسب در یک راستا قرار نگیرند. عدم قرارگیری استخوان های زانو و ساق پا در یک راستا فشار بیشتری را به سمت داخلی یا بیرونی (جانبی) زانو وارد می کند. با گذشت زمان فشار اضافی وارده، غضروف مفصلی صاف را که از استخوان ها محافظت می کند، از بین بده و باعث درد و سفتی در زانو می شود. (تصویر سمت چپ) رادیوگرافی از یک زانوی سالم، فضای مفصلی طبیعی بین استخوان ساق پا و استخوان ران را نشان می دهد. (تصویر سمت راست) در این رادیوگرافی، آرتروز به قسمت داخلی زانو آسیب رسانده است. استخوان ساق پا و استخوان ران به یکدیگر ساییده شده (فلش آبی) و باعث درد می شوند.
هدف از استئوتومی زانو سه چیز است: 1- انتقال وزن از زانوی مبتلا به آرتروز به ناحیه سالم تر، 2- اصلاح همترازی ضعیف زانو، و 3- افزایش طول عمر مفصل زانو. مزایای روش استئوتومی شامل موارد ذیل است: 1- جراحی استئوتومی موفق با حفظ آناتومی زانوی شما، نیاز به تعویض مفصل را برای چندین سال به تاخیر می اندازد. 2- پس از بهبودی از جراحی استئوتومی، هیچ گونه محدودیتی در انجام فعالیت های بدنی وجود ندارد- فرد می تواند به انجام فعالیت های مورد علاقه خود، حتی ورزش های پرفشار، نیز بپردازد. با این حال، جراحی استئوتومی معایبی دارد: 1- کاهش درد پس از استئوتومی در مقایسه با تعویض جزئی یا کامل زانو قابل پیش بینی نیست. 2- بهبودی پس از جراحی استئوتومی معمولا طولانی تر و دشوارتر است زیرا فرد نمی تواند بلافاصله پس از جراحی وزن را روی زانوی جراحی شده خود بیندازد. استئوتومی برای بهبودی نیاز به زمان دارد که تقریبا 6 هفته طول است. 3- در برخی موارد، انجام جراحی استئوتومی جراحی تعویض کامل زانو را چالشبرانگیزتر می کند. 4- از آنجایی که نتایج حاصل از تعویض جزئی زانو و تعویض کامل زانو بسیار موفق بوده است، استئوتومی زانو کمتر رایج است. با وجود این، جراحی استئوتومی برای بسیاری از بیماران یک گزینه است.
اکثر جراحی های استئوتومی برای آرتروز زانو بر روی استخوان ساق پا انجام میشود تا هم راستایی کمانی را اصلاح کند که فشار زیادی بر قسمت داخلی زانو وارد می کند. جراحی استئوتومی درشت نی برای اولین بار در اواخر دهه 1950 در اروپا انجام شد و در دهه 1960 در ایالات متحده انجام شد. این روش گاهی اوقات استئوتومی درشت نی بالایی (HTO) نامیده می شود. این روش به دو شیوه مختلف انجام می شود: 1- لبه ای از استخوان پیوندی یا استخوان مصنوعی در سمت داخلی استخوان درشت نی قرار می گیرد و با یک صفحه و پیچ محکم می شود. 2- لبه ای از استخوان از سمت بیرونی (جانبی) درشت نی برداشته می شود. وقتی جراح لبه داخلی را باز می کند یا لبه جانبی را می بندد، پا صاف می شود. این کار استخوان های سمت سالم زانو را به هم نزدیک می کند و فضای بیشتری بین استخوان های سمت آسیب دیده و مبتلا به آرتروز ایجاد می کند. در نتیجه، زانو وزن را به طور یکنواخت تحمل می کند و فشار وارده بر روی ناحیه دردناک کاهش می یابد. جراحی استئوتومی استخوان ران (فمور) با استفاده از همین روش انجام می شود. این روش ها معمولا برای اصلاح هم ترازی ضربدری زانو انجام می شوند. جراح ارتوپد در مورد روش مورد استفاده با بیمار صحبت خواهد کرد. در استئوتومی درشت نی (تبیا)، لبه ای از استخوان برداشته می شود تا ساق پا صاف شود.
انجام جراحی استئوتومی زانو در بیماران لاغر و فعال زیر 60 سال موثرتر است: 1- فقط در یک طرف زانویشان درد دارند، 2- زیر کاسه زانویشان دردی وجود ندارد، 3- زانویشان اغلب وقتی درد می کند که فعالیت شان زیاد باشد یا به مدت طولانی سر پا بایستند. متقاضیان جراحی استئوتومی باید بتوانند قبل از جراحی، زانو را به طور کامل صاف کرده و حداقل 90 درجه خم کنند. انجام جراحی استئوتومی بر روی بیماران مبتلا به آرتروز روماتیسمی مناسب نیست. جراح ارتوپد به بیمار کمک می کند تا مشخص شود که آیا استئوتومی زانو در مورد او مناسب است یا خیر.
به احتمال زیاد روز جراحی در بیمارستان بستری خواهید شد. قبل از عمل، پزشک بیهوشی شما را معاینه می کند، سابقه پزشکی تان را بررسی می کند و در مورد گزینه های بیهوشی با شما صحبت می کند. بیهوشی می تواند عمومی (شما را بخوابانند) یا نخاعی (بیدار هستید، اما بدن شما از کمر به پایین بی حس است) باشد. جراح تان همچنین قبل از جراحی شما را ویزیت می کند و بر روی زانوی تان علامتی می گذارد تا محل جراحی مشخص باشد.
عمل استئوتومی زانو معمولا بین 1 تا 2 ساعت طول می کشد. جراح تان برشی را در جلوی زانویتان ایجاد می کند که از زیر کاسه زانو شروع می شود. پزشک اندازه صحیح لبه را با استفاده از سیم های راهنما مشخص و برای آن برنامه ریزی می کند. جراح تان با یک اره نوسان در امتداد سیم های راهنما برشی ایجاد می کند و بسته به روش مورد استفاده، یک لبه از استخوان را قرار می دهد یا بر می دارد. جراح تان تا زمان بهبودی جراحی استئوتومی صفحه و پیچی را برای نگه داشتن استخوان ها در کنار هم رار می دهد. پس از برداشتن لبه استخوان، ساق پا را می توان با یک صفحه و پیچ در جای خود نگه داشت. بیمار 20 ساله با زانوی چپ پاکمانی. (تصویر سمت چپ) رادیوگرافی قبل از عمل با خط تحمل وزن (خط بریده) که از قسمت داخلی زانو می گذرد. همچنین در قسمت داخلی زانو (دایره) نقص غضروفی وجود دارد. (تصویر سمت راست) رادیوگرافی 3 ماه پس از استئوتومی با لبه باز. لبه استخوان برداشته شد و استخوان درشت نی با یک صفحه و پیچ در جای خود نگه داشته شده است. پس از جراحی، شما را به اتاق ریکاوری منتقل می کنند که در آنجا به دقت تحت نظر قرار می گیرید تا به هوش بیایید.
استئوتومی نیز مانند هر جراحی دیگری با خطراتی همراه است. جراح تان در مورد هر یک از خطرات با شما صحبت خواهد کرد و اقدامات خاصی را برای جلوگیری از عوارض احتمالی انجام خواهد داد. اگرچه خطرات کم است، شایع ترین عوارض عبارتند از:
در برخی بیماران، شاید جراحی دوم مورد نیاز باشد، به خصوص اگر استئوتومی بهبود نیابد.
ترخیص از بیمارستان. در بیشتر موارد، بیماران 1 تا 2 روز پس از جراحی استئوتومی به منزل بر می گردند. مدیریت درد. پس از جراحی، کمی درد خواهید داشت، اما جراح و پرستاران تمام تلاش خود را می کنند تا شما تا حد ممکن درد کمتری داشته باشید. بسیاری از انواع داروهای ضد درد جهت کنترل درد قابل دسترسی هستند. از جمله آنها مواد افیونی، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و بی حس کننده های موضعی هستند. کاهش درد به کمک داروها به شما کمک می کند احساس راحتی بیشتری داشته باشید و درد کمتر باعث بهبودی سریع تر بدن پس از جراحی می شود. مواد افیونی تسکین دهنده عالی درد هستند. با این حال، مواد افیونی یک ماده مخدر هستند و می توانند اعتیادآور باشند. پس فقط بایستی طبق دستور پزشک خود از مواد افیونی استفاده کنید و به محض اینکه درد کاهش یافت، مصرف آنها را متوقف کنید. تحمل وزن. پس از جراحی به احتمال زیاد باید به مدت چند هفته از عصا استفاده کنید. جراح تان همچنین ممکن است جهت محافظت از زانویتان در حین بهبودی آن را در یک بریس قرار دهد یا آن را گچ بگیرد. جراح دستورالعمل هایی را به شما خواهد داد که چه موقع می توانید وزن تان را روی پایتان بیندازید. مراجعه به پزشک. پس از جراحی برای ویزیت بعدی باید به جراح خود مراجعه کنید. از زانویتان رادیوگرافی به عمل می آید تا جراح بررسی کند که جراحی استئوتومی تا چه حدی بهتر شده است. پس از مراجعات بعدی، جراح به شما خواهد گفت که چه زمانی می توانید وزن تان را روی پای خود بیندازید، بدون اینکه این کار خطری داشته باشد و چه زمانی می توانید توانبخشی را شروع کنید. تمرینات توانبخشی. فیزیوتراپ در طول توانبخشی تمریناتی را به شما می دهد تا دامنه حرکتی زانویتان حفظ و قدرت تان بازیابی شود. شاید بتوانید فعالیت های کامل خود را در عرض 3 تا 6 ماه پس از جراحی از سر بگیرید.
در مورد بیشتر بیماران، استئوتومی در تسکین درد و به تاخیر انداختن پیشروی آرتروز زانو موفقیت آمیز بوده است. این جراحی به بیماران جوان نوید زندگی فعال تر در سالیان متمادی را می دهد. گرچه بسیاری از بیماران در نهایت به تعویض کامل زانو نیاز خواهند داشت، استئوتومی روشی موثر برای به تاخیر انداختن آن است.