تومورهای استخوانی یا سرطان استخوان زمانی رشد می کنند که سلول های استخوانی به طور غیرقابل کنترلی تقسیم می شوند و یک توده یا ضایعه بافتی غیر طبیعی را تشکیل می دهند. در این مقاله از تهران ارتوپدی به انواع تومور استخوانی خواهیم پرداخت.
بیشتر تومورهای استخوانی غیر سرطانی (خوش خیم) هستند. تومورهای خوش خیم معمولا تهدید کننده ی حیات نیستند و در بیشتر موارد به دیگر اعضای بدن پخش نمی شوند. بسته به نوع تومور، گزینه های درمانی بسیار متفاوتی وجود دارد که از یک درمان مراقبتی تا جراحی برای خارج کردن تومور را در بر می گیرد.
برخی تومورهای استخوانی سرطانی (بدخیم) هستند. تومور های بدخیم استخوانی می توانند متاستاز بدهند. (باعث شوند تا سلول های سرطانی درون بدن پخش شوند.) در بیشتر موارد، درمان تومور های بدخیم یک درمان ترکیبی است که شامل شیمی درمانی، رادیوتراپی و جراحی می شود.
آقای دکتر صادق صابری در این ویدیو در مورد متاستازهای استخوانی صحبت می کنند:
تومور های استخوانی می توانند هر استخوانی از بدن را تحت تاثیر قرار دهند و در هر استخوانی رشد کنند (از سطح استخوان تا مرکز استخوان که مغز استخوان نامیده می شود.) یک تومور در حال رشد (حتی یک تومور خوش خیم) بافت سالم را از بین می برد و استخوان را تضعیف می کند و استخوان را نسبت به شکستگی ها آسیب پذیر تر می کند.
وقتی یک تومور استخوانی سرطانی است، یا یک سرطان استخوانی اولیه است یا ثانویه. یک سرطان استخوان اولیه از استخوان شروع شده است در حالی که سرطان استخوان ثانویه از نقطه دیگری در بدن شروع شده است و سپس با متاستاز دادن به استخوان منتشر شده است. به سرطان ثانویه استخوان، بیماری متاستاتیک استخوان نیز می گویند.
برخی از سرطان هایی که از جای دیگر شروع شده اند و به استخوان نیز منتشر می شوند شامل موارد زیر هستند:
چهار مورد از شایع ترین سرطان های اولیه استخوان شامل موارد زیر است:
مالتیپل میلوما شایع ترین سرطان اولیه استخوان است. این سرطان، یک سرطان بدخیم مغز استخوان (بافت نرم مرکز بسیاری از استخوانها که سلول های خونی را تولید میکند) است. هر استخوانی در بدن میتواند دچار این سرطان بشود.
مالتیپل میلوما در هر سال تقریبا شش نفر از هر صد هزار نفر را درگیر میکند. طبق آمار موسسه ملی سرطان، تقریبا نود هزار نفر در هر سال در حال زندگی با این بیماری هستند. بیشتر بیماران در سنین بین 50 تا 70 سالگی دیده میشوند. مالتیپل میلوما به طور معمول با شیمی درمانی، رادیوتراپی و در برخی موارد با جراحی درمان می شود.
استئوسارکوم دومین سرطان اولیه شایع استخوان است. هر ساله دو تا پنج نفر در یک جمعیت یک میلیونی به این بیماری مبتلا میشوند که بیشتر این بیماران کودکان و نوجوانان هستند. بیشتر تومور ها اطراف زانو و در استخوان های فمور (ران) یا تیبیا (ساق پا) رشد می کنند. دیگر مناطق شایع شامل مفصل ران و شانه میشوند. استئوسارکوما به طور معمول با شیمی درمانی و جراحی درمان می شود.
سارکوم یوئینگ معمولا در افرادی که در بازه سنی 5 تا 20 سال هستند رخ میدهد. شایع ترین مناطق درگیر شامل ران، ساق پا، لگن، بازو و دنده ها می باشند. سارکوم یوئینگ به طور معمول با شیمی درمانی و جراحی یا رادیوتراپی درمان می شود.
کندروسارکوما یک تومور بدخیم متشکل از سلول های تولید کننده غضروف است. این بیماری بیشتر در افراد بین سنین 40 تا 70 سال دیده میشود. بیشتر در مفصل ران، لگن یا شانه رخ میدهد. در بیشتر موارد، جراحی تنها درمان مورد استفاده برای کندروسارکوما است.
انواع مختلفی از تومورهای خوش خیم استخوانی وجود دارد، همینطور برخی بیماری ها می توانند یک تومور استخوانی را تداعی کنند در حالی که در واقع یک تومور استخوانی نیستند و در بسیاری از موار، درمان مشابهی همچون یک تومور را نیاز دارند.
برخی از انواع شایع تومور خوش خیم استخوانی و دیگر بیماری هایی که با تومور ها در یک گروه قرار می گیرند شامل موراد زیر می شوند:
علل بیشتر تومورهای استخوانی ناشناخته اند.
بیماران دارای تومور استخوانی معمولا در ناحیه تومور درد را احساس می کنند. درد به طور معمول به صورت مبهم و تیرکشنده توصیف می شود که ممکن است شب ها شدیدتر شود و گاهی ممکن است با فعالیت بدتر شود.
دیگر علائم تومور استخوانی میتواند شامل تب و تعریق شبانه باشد.
بسیاری از بیماران هیچ علامتی ندارند و در عوض یک توده بدون درد را ذکر میکنند.
اگرچه تومورهای استخوانی به علت تروما و آسیب ایجاد نمی شوند، اما یک آسیب می تواند موجب شود تا تومور شروع به اذیت کردن فرد بکند. آسیب همچنین می تواند باعث شود که یک استخوان که توسط یک تومور تضعیف شده است، بشکند یا دچار انفصال شود. این اتفاق می تواند شدیدا دردناک باشد.
در برخی موارد، تومور خوش خیم ممکن است به طور تصادفی هنگامی که به دلیل دیگری مثل آسیب زانو یا پیچ خوردن مچ پا عکس رادیولوژی گرفته می شود کشف شود.
آقای دکتر صادق صابری در این ویدیو در مورد علائم تومور استخوانی صحبت می کنند:
عفونت، شکستگی در اثر فشار و دیگر بیماری های غیر توموری می توانند بسیار مشابه تومور باشند و آن را تداعی کنند. برای اطمینان از وجود تومور استخوانی ، پزشک شما یک ارزیابی کامل را انجام خواهد داد و تعدادی آزمایش را درخواست خواهد کرد.
به عنوان بخشی از معاینه، پزشک شما از شما یک سابقه پزشکی کامل خواهد گرفت. او از شما درباره سلامت کلی بدنتان، داروهایی که مصرف می کنید و علائم حال حاضر شما خواهد پرسید. پزشک شما همچنین از شما خواهد پرسید که آیا شما یا اعضای خانواده شما سابقه ای از تومور یا سرطان داشته اید یا خیر.
پزشک شما با تمرکز بر روی تومور معاینات بالینی را انجام خواهد داد. او به دنبال موارد زیر خواهد گشت:
در برخی موارد، پزشک شما دیگر اعضای بدنتان را بررسی می کند تا وجود دیگر تومورهایی که میتوانند به استخوان گسترش یابند را رد کند.
عکس رادیولوژی یک عکس از ساختمان های متراکم همچون استخوان فراهم می آورد. در بیشتر موارد، پزشک شما دستور عکس رادیولوژی را برای کمک به تشخیص تومور استخوانی می دهد. انواع مختلف تومور ممکن است در عکس رادیولوژی متفاوت به نظر برسند. برخی از تومور ها استخوان را از بین می برند و برخی در آن یک حفره ایجاد می کنند. برخی دیگر باعث تشکیل استخوان اضافی می شوند. برخی ممکن است هر دو کار را انجام دهند.
تومور فمور (استخوان ران): این عکس رادیولوژی یک تومور که باعث یک ساییدگی نعلبکی شکل در اننتهای استخوان ران شده است را نشان میدهد. عکس کناری همان تومور را با استفاده از عکس مقطعی MRI نشان می دهد.
در صورت نیاز، پزشک شما یک عکس MRI یا CT Scan یا اسکن استخوان درخواست می کند تا تومور شما را بیشتر ارزیابی کنید.
تومور فمور (استخوان ران): این عکس رادیولوژی یک تومور در وسط استخوان ران را نشان می دهد. این تومور همچنین در عکس MRI دیده می شود. عکس کناری در بالا یک MRI از نمای کرونال را نشان می دهد. عکس کناری در پایین یک MRI از نمای مقطعی را نشان می دهد. فلش در تمامی عکس ها محل تومور را نشان می دهد.
تومور و شکستگی هومروس (استخوان بازو): این عکس رادیولوژی یک شکستگی از میان یک تومور در میان استخوان بازو را نشان می دهد.
ممکن است جهت تایید تشخیص تومور استخوانی نیاز به نمونه برداری باشد. در یک نمونه برداری، یک نمونه بافتی از تومور برداشته می شود. این نمونه زیر میکروسکوپ مورد آزمایش و تحلیل توسط پاتولوژیست (پزشکی که بیماری ها را با مطالعه سلول های غیر طبیعی شناسایی می کند) قرار می گیرد.
دو روش اصلی برای انجام نمونه برداری وجود دارد:
عکس سمت راست: در یک نمونه برداری باز، دکتر با جراحی بافت را خارج می کند. این کار معمولا در اتاق عمل انجام می شود.
عکس سمت چپ: در یک بیوپسی سوزنی، دکتر یک سوزن را وارد تومور می کند تا بخشی از بافت را خارج کند.
پزشک شما ممکن است یک آزمایش خون و ادرار برای کمک به تایید تشخیص تومور استخوان یا برای رد کردن دیگر بیماریها درخواست کند.
اگر تومور شما خوش خیم است، پزشک شما ممکن است تنها مراقبت از نزدیک را برای دیدن تغییرات توصیه کند. در این دوران، ممکن است به پیگیری های دوره ای با عکس رادیولوژی و دیگر آزمایشات نیاز داشته باشید.
برخی از تومور های خوش خیم می توانند با دارو به خوبی درمان شوند. برخی طی زمان از بین می روند. این موضوع به طور مشخص در مورد برخی سرطان های رخ داده در کودکان مثل استئوئید استئوما صادق است.
اگر شما سرطان استخوان دارید، درمان شامل تیمی از پزشکان از تخصص های مختلف است که با هم کار می کنند تا مراقبت های لازم را فراهم آورند. برخی از آنها انکولوژیست (متخصصین درمان سرطان) خواهند بود. تیم درمانی شما ممکن است شامل یک متخصص انکولوژی ارتوپدی ، متخصص انکولوژی، متخصص انکولوژی رادیوتراپی، متخصص رادیولوژی و متخصص پاتولوژی باشد. هدف درمان، درمان سرطان و حفظ عملکرد هر عضو تحت تاثیر سرطان در بهترین حالت ممکن است.
درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل مرحله سرطان می شود. اگر سرطان محدود به یک محل باشد، سلول های سرطانی در داخل تومور و منطقه اطراف آن وجود دارند. وقتی سرطان به مرحله متاستاز دادن می رسد، به محل های دیگر بدن پخش شده و ممکن است درمان آن جدی تر و سخت تر باشد.
پزشکان برای درمان تومورهای بدخیم معمولا روش های درمانی مختلف را با هم ترکیب می کنند:
به طور کلی، تومور های بدخیم توسط جراحی خارج می شوند. بیشتر اوقات رادیوتراپی و شیمی درمانی به صورت درمان ترکیبی با جراحی استفاده می شوند.
در برخی موارد ممکن است پزشک خارج کردن تومور یا دیگر تکنیک های جراحی را برای کاهش خطر شکستگی یا ناتوانی توصیه کند. برخی تومور ها ممکن است پس از درمان مناسب به طور مکرر عود کنند. به طور نادر، برخی تومور های خوش خیم می توانند پخش شده یا سرطانی شوند. (متاستاز بدهند)
جراحی نجات اندام: این جراحی بخش سرطانی استخوان را خارج می کند اما عضلات، تاندون ها، اعصاب و عروق خونی سالم کنار آن را را تا جای ممکن حفظ می کند. جراح تومور و بخشی از بافت سالم اطراف آن را خارج می کند. استخوان خارج شده با یک کاشت (پروتز) فلزی، استخوانی از جای دیگر از بدن شما یا استخوان یک اهدا کننده جایگزین می شود.
قطع عضو: قطع عضو یک جراحی برای خارج کردن تمامی بخش های یک دست یا پا است. معمولا از این روش وقتی استفاده می شود که تومور بزرگ است یا عروق و اعصاب درگیر هستند. یک اندام مصنوعی (پروتز) میتواند پس از قطع اندام برای کمک به عملکرد، کارساز باشد.
طول و پیچیدگی بهبود شما به نوع تومور و نوع روند درمانی اجرا شده بر روی شما بستگی دارد.
وقتی درمان تمام شد، پزشک شما ممکن است عکس رادیولوژی یا دیگر روش های عکس برداری را برای تایید از بین رفتن تومور درخواست کند.
پس از درمان، شما به دیدن پزشکتان برای پیگیری منظم و انجام آزمایشات برای چند ماه ادامه خواهید داد. با این که تومور از بین رفته است، مهم است تا بدنتان را تحت نظارت برای وجود علائم عود نگه دارید. تومور هایی که عود می کنند ممکن است مشکلات جدی ایجاد کنند پس مهم است که زود آنها را شناسایی کنیم.
تومور استخوانی خوش خیمی است که به صورت یک برجستگی با کناره های صاف بر روی استخوان های صاف یا بلند خود نمایی می کند. این تومور از استخوان های متراکم یا اسفنجی به وجود آمده است.
در صورتی که ناراحتی برای بیمار ایجاد نکند درمانی لازم ندارد. در صورتی که برای بیمار ایجاد ناراحتی کند و یا از نظر زیبایی اشکال وجود داشته باشد، تومور باید با عمل جراحی برداشته شود.
ضایعه خوش خیمی است که بیشتر در کودکان و نوجوانان زیر 25 سال دیده می شود و بیشتر استخوان های اندام پایینی را درگیر می کند.
درد مهم ترین علامت این تومور است. درد غالبا در شب ها شدید می شود و با آسپرین و سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی تسکین می یابد. استئوئید استئوما در ستون فقرات معمولا باعث اسکولیوز می شود.
اکثر پزشکان معتقدند باید تومور به وسیله عمل جراحی برداشته شود یا با وسیله رادیوفریکوئنسی یا پرتو درمانی منهدم گردد.
توموری است کم و بیش شبیه استئوئید استئوما با این تفاوت که بزرگتر از آن می باشد (قطر کانون بیش از 2 سانتی متر است). این بیماران از درد شکایت می کنند ولی شدت آن از استئوئید استئوما کمتر است.
درمان با برداشتن تومور با عمل جراحی و در صورت لزوم پیوند استخوان صورت می گیرد.
یکی از شایع ترین تومورهای استخوانی در نوجوانان بوده که همراه با رشد استخوان، بزرگ شده و بعد از بلوغ رشد آن متوقف می گردد. تومور بیشتر در استخوان های بلند به خصوص اندام تحتانی دیده می شود. این بیماران معمولا درد ندارند. گاه بزرگ شدن تومور، روی عصب محیطی مجاور آن فشار آورده باعث درد، بی حسی، گزگز و گاه فلج می شود. ضربه ممکن است باعث شکستگی و درد آن گردد.
این تومور به ندرت بدخیم می شود. در صورت درد و یا بزرگ شدن بعد از توقف رشد باید مشکوک به بدخیمی شده و تومور برداشته شود. در صورت بدخیمی استئوکندروما به کندروسارکوما تبدیل می شود. در صورت شک به بدخیمی به کمک ام آر آی کلاهک غضروف استئوکندروما را اندازه گیری کرده و در صورتی که اندازه آن بیش از 10 میلی متر باشد بدخیمی مطرح می شود.
تومور های بدون علائم بالینی احتیاج به درمان خاصی ندارند و باید تحت نظر باشند.
در صورت وجود موارد زیر، جراحی در نظر گرفته می شود:
تومور خوش خیم غضروفی است که به صورت توده از غضروف با جدار کاملا مشخص در درون استخوان به وجود می آید. شایع ترین محل این تومور استخوان های دراز دست و پا است. کندروم که اکثرا در جوانان دیده می شود، رشد آهسته ای داشته و به تدریج باعث نازک شدن غشای استخوانی می شود.
تومورهای غضروفی که در دست و پا پیدا می شوند، تقریبا در تمام موارد خوش خیم اند ولی تومور های ریشه اندام ها یعنی تومور های استخوان بازو، ران و لگن امکان دارد به کندروسارکوم تبدیل شوند.
بدخیم شدن تومور معمولا بعد از 30 سالگی بوده و مهم ترین علائم آن عبارتند از بزرگ شدن و درد.
درمان این تومور تراشیدن بافت غضروفی و پر کردن حفره با پیوند استخوانی است.
کندروبلاستوم خوش خیم توموری است که در استخوان های دراز بدن به وجود می آید. تومور بیشتر در جوانان قبل از بسته شدن صفحه رشد دیده می شود.
تخلیه کردن حفره و پر کردن حفره حاصله با استخوان اسفنحی درمان مناسبی است.
بیشتر در استخوان های بلند به خصوص اندام تحتانی دیده می شود. این تومور در کودکان و نوجوانان به صورت ضایعه بی آزار و بدون علامت بوده و اکثرا به صورت تصادفی کشف می شود.
در اکثر موارد تحت نظر گرفتن بیمار کافی است. فقط در مواردی که ضایعه مشکوک بوده و یا اندازه تومور بزرگ بوده و خطر شکستگی مرضی وجود داشته باشد، تومور را باید کورتاژ و با پیوند استخوان درمان نمود.
ضایعه ای خوش خیم است که بیشتر در استخوان های بلند به خصوص انتهای بالایی استخوان ران و بازو دیده می شود.
درد و ناراحتی خفیف وجود دارد و غالبا پس از شکستگی مرضی و یا در ضمن رادیوگرافی به طور اتفاقی تشخیص داده می شود. محل تشکیل کیست زیر صفحه رشد است.
کیست استخوانی معمولا حاوی مایعی شفاف یا کهربایی رنگ است. درمان کیست استخوانی با یکی از روش های جایگزینی پیوند استخوانی یا تزریق کورتون داخل کیست صورت می پذیرد.
اگر کیست باعث شکستگی استخوان گردد ابتدا باید شکستگی را و در صورت باقی ماندن کیست، کیست را نیز درمان نمود. زیرا در بسیاری از موارد پس از جوش خوردن شکستگی، کیست خود به خود پر می شود.
ضایعه خوش خیمی است که به صورت حفرات متسع شده ای که درون آن از خون پر شده است در آمده است. ستون فقرات، استخوان لگن خاصره و ران شایع ترین محل ابتلای بیماری است.
بیشتر در نوجوانان دیده می شود. ممکن است با درد یا به صورت بزرگ شدن و تغییر شکل استخوان یا شکستگی مرضی و پاراپلژی در اثر ابتلای ستون فقرات تظاهر نماید.
در مواردی که ضایعه در دسترس باشد تخلیه تومور و پر کردن آن با استخوان اسفنجی و متراکم عمل انتخابی است. در مواردی که ضایعه در دسترس نباشد و یا امکان عمل جراحی وجود نداشته باشد، رادیوتراپی توصیه می گردد.
به طور موضعی باعث خوردگی و انهدام استخوان می گردد و به ندرت به نقاط دورتر دست اندازی می کند. تومور بیشتر بالغین بین 15 تا 35 سال را مبتلا کرده و به ندرت قبل از بسته شدن صفحه رشد دیده می شود. این تومور در اکثر موارد در استخوان های دراز دیده می شود. تومور در 50 درصد از موارد ناحیه زانو (انتهای پایینی استخوان ران و انتهای بالای استخوان ساق) را مبتلا می سازد.
این تومور به ندرت متاستاز می دهد و شایع ترین محل متاستاز آن ریه می باشد.
درمان این تومور عمل جراحی است. اگر ضایعه محدود به استخوان بوده و جدار استخوان سالم باشد، تراشیدن استخوان و پر کردن آن با استخوان اسفنجی معمولا کافی است. بعضی با توجه به عود نسبتا زیاد تومور (20 الی 40 درصد) بعد از برداشتن تومور و تراشیدن جدار آن، دیواره های باقی مانده را به روش شیمیایی و جراحی سوزانده و سپس آن را با استخوان اسفنجی برداشته شده از لگن پر می کنند.
در مواردی که تومور محدود به استخوان نبوده و جدار آن را پاره کرده باشد، تمام تومور و غضروف و استخوان مجاور برداشته شده و پیوند استخوان یا تعویض مفصل انجام می شود.
شایعترین بدخیمی اولیه استخوان ها در بچه ها و نوجوانان می باشد. این تومور غالبا از استخوان های دراز شروع شده و شایع ترین محل آن انتهای پایینی استخوان فمور و انتهای بالایی استخوان تیبیا می باشد.
درد به تدریج بیشتر و دائمی می شود. رشد سریع تومور باعث از بین رفتن استخوان می شود و پس از پاره کردن غشا استخوانی به بافت های اطراف خود دست اندازی می کند.
درمان شامل شیمی درمانی قبل از عمل جراحی و سپس برداشتن کامل تومور و شیمی درمانی پس از عمل جراحی می باشد.
مبدا آن سلول های غضروفی است. شایع ترین تومور استخوانی لگن و شانه بعد از میلوم متعدد می باشد. این تومور مخصوص افراد بالغ و مسن است و غالبا در افراد بالای 30 سال دیده می شود. این تومور رشدی آهسته دارد و شکستگی مرضی در آن کمتر دیده می شود.
این تومور به شیمی درمانی و پرتو درمانی مقاوم بوده و فقط درمان جراحی برای آن امکان پذیر است.
تومور فوق العاده بدخیم استخوانی است. به طور کلی بعد از میلوم متعدد و سارکوم، استئوزنیک شایع ترین تومور بدخیم استخوانی است، اما در بچه ها دومین بدخیمی اولیه استخوان از نظر شیوع می باشد. این تومور بیشتر لگن و ران کودکان و نوجوانان را درگیر می کند. تومور از مغز استخوان شروع شده و به تدریج باعث از بین رفتن بافت استخوانی از درون می شود.
درد به تدریج شدید و دائمی شده و در شب ها به حداکثر خود می رسد. حال عمومی بیمار نیز نامساعد است. این تومور فوق العاده بدخیم بوده و به سرعت به سایر نقاط بدن دست اندازی می کند.
درمان این تومور شامل شیمی درمانی و گاهی رادیوتراپی است.
میلوم متعدد شایع ترین تومور بدخیم استخوانی است که منشا آن سلول های مغز استخوان است.
این تومور بیشتر در افراد بالای 40 سال دیده می شود. کلیه استخوان ها ممکن است مبتلا شوند ولی استخوان های اسفنجی و پهن مانند استخوان های لگن و دنده ها، جمجمه و مهره ها بیشتر به این تومور دچار می شوند.
درد در آغاز بیماری متناوب و در اواخر به صورت درد دایمی تظاهر می کند. کم خونی، بی اشتهایی، کاهش وزن و تب از علائم بارز بیماری می باشد.
این تومور به رادیوتراپی حساس است و رادیوتراپی باید توام با شیمی درمانی باشد.
تومورهای متاستازی به مراتب شایع تر از تومور های اولیه استخوان است و معمولا از سن 40 سالگی به بعد دیده می شود. منشا حدود دو سوم از تومور های متاستازی، سرطان های پستان و پروستات است. بعد از این دو، سرطان های کلیه، ریه، تیروئید و سرطان های دستگاه گوارش منشا اصلی تومور های متاستازی است.
درمان این تومور ها بستگی به نوع تومور دارد و ممکن است شیمی درمانی، پرتو درمانی و یا جراحی پیشنهاد شود.
