پارگی مینیسک از جمله آسیب های شایع زانو است. ورزشکاران، خصوصا ورزشکارانی که ورزش های برخوردی انجام می دهند، در معرض پارگی مینیسک قرار دارند. با این حال، هر فردی و در هر سنی ممکن است دچار پارگی مینیسک شود. وقتی مردم در مورد غضروف پاره شده زانو صحبت می کنند، معمولاً به پارگی مینیسک اشاره می کنند. در این مقاله از سایت تهران ارتوپدی به این موضوع می پردازیم.
برای تشکیل مفصل زانوی شما سه استخوان به هم متصل می شوند: استخوان ران، استخوان درشت نی و کاسه زانو (کشکک). دو قطعه غضروف گوه ای شکل بین استخوان ران و استخوان درشت نی شما مانند “ضربه گیر” عمل می کند که مینیسک نامیده می شوند. مینیسک ها محکم و لاستیک مانند هستند تا به خاصیت ارتجاعی مفصل و پایداری آن کمک کنند.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمدجواد مرتضوی فوق تخصص و جراح زانو و لگن از اینجا اقدام کنید
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمدحسن کاسب فوق تخصص جراحی زانو و آرتروسکوپی زانو از اینجا اقدام کنید
چگونگی پارگی مینیسکی: پارگی ها با توجه به شکل ظاهری و همچنین محل پارگی در منیسک مشخص می شوند. پارگی های شایع شامل دسته سطلی، فلپ و شعاعی هستند. پارگی مینیسک ناشی از ورزش اغلب با سایر آسیب های زانو مانند رباط صلیبی قدامی همراه است.
(تصویر سمت چپ) پارگی دسته سطلی. (تصویر سمت راست) پارگی فلپ. (تصویر سمت چپ) پارگی شعاعی. (تصویر سمت راست) پارگی تحلیل برنده.
پارگی های ناگهانی مینیسک اغلب در ورزش ها اتفاق می افتند. چمباتمه زدن و پیچ خوردن زانویشان باعث پارگی مینسک بازیکنان می شود. برخورد مستقیم مانند تکل زدن نیز گاهی اوقات منجر به پارگی مینسک می شود. افراد مسن بیشتر دچار پارگی مینیسک تحلیل برنده می شوند. غضروف ها به مرور ضعیف شده و نازک می شوند. بافت پیر و فرسوده بیشتر در معرض پارگی قرار می گیرد. اگر یک مینیسک با افزایش سن ضعیف شده باشد، فقط یک چرخش ناجور هنگام برخاستن از صندلی ممکن است برای ایجاد پارگی کافی باشد.
هنگام پارگی مینیسک ممکن است “صدای تق” آن را بشنوید. با این شرایط، بیشتر افراد هنوز می توانند روی زانوی آسیب دیده خود راه بروند. بسیاری از ورزشکاران با همان پارگی به بازی و ورزش ادامه می دهند. طی 2 تا 3 روز زانوی شما به تدریج سفت و متورم می شود.
بدون درمان ممکن است قسمتی از مینیسک شل شده و به طرف مفصل کشیده شود. این امر می تواند باعث لغزش، باز شدن یا قفل شدن زانویتان شود.
پس از بحث درباره علائم و سابقه پزشکی، پزشک زانوی شما را معاینه می کند. وی حساسیت و نرمی را در امتداد خط مفصلی که مینیسک در آن قرار دارد، بررسی خواهد کرد. این حساسیت و نرمی اغلب نشانگر پارگی است. یکی از آزمایشات اصلی برای پارگی مینیسک، آزمایش مک موری است. پزشک زانوی شما را خم می کند، سپس آن را صاف کرده و می چرخاند. این باعث ایجاد کشش در مینیسک پاره می شود. اگر پارگی مینیسک داشته باشید، این حرکت باعث صدای کلیک می شود. هر بار که پزشک این تست را انجام می دهد، زانوی شما صدای کلیک تولید خواهد کرد.
از آنجایی که سایر مشکلات زانو علائم مشابهی دارند، پزشک برای تأیید تشخیص خود، آزمایشات عکسبرداری را تجویز می کند. رادیوگرافی: اگرچه در رادیوگرافی پارگی مینیسک مشاهده نمی شود، اما علل دیگر زانو درد مانند آرتروز را نشان می دهد. ام آر آی: این آزمایش می تواند تصاویر بهتری از بافت نرم مفصل زانوی شما مانند مینیسک را در اختیار پزشک بگذارد.
نحوه درمان پارگی مینسک توسط جراح ارتوپدی به نوع پارگی، اندازه و محل آن بستگی خواهد داشت. یک سوم خارجی منیسک، منبع خون زیادی است. پارگی در این ناحیه “قرمز” به خودی خود بهبود می یابد یا اغلب با جراحی قابل ترمیم است. پارگی طولی نمونه ای از این نوع پارگی است. در مقابل، دو سوم داخلی مینیسک فاقد منبع خون است. بدون وجود مواد مغذی خون، پارگی در این ناحیه “سفید” قابل بهبود نیست. این پارگی های پیچیده غالباً در غضروفهای نازک و فرسوده رخ می دهند. از آنجایی که بخش ها نمی توانند دوباره با هم رشد کنند، پارگی های این ناحیه معمولاً در جراحی بریده و اصلاح می شوند. علاوه بر نوع پارگی، سن، میزان فعالیت و هرگونه آسیب دیدگی ناشی از آن در برنامه درمانی شما نقش دارند.
اگر پارگی کوچک و در لبه خارجی مینیسک باشد، نیازی به ترمیم آن از طریق جراحی نیست. تا وقتی که علائم مشاهده نشود و زانویتان ثابت باشد، درمان غیرجراحی آن چیزی است که شما به آن نیاز دارید. استراحت، استفاده از یخ، فشرده سازی و بالا نگه داشتن: پروتکل استراحت، استفاده از یخ، فشرده سازی و بالا نگه داشتن برای اکثر آسیب های ناشی از ورزش موثر است.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی: داروهایی مانند آسپرین و ایبوپروفن باعث کاهش درد و تورم می شوند.
اگر علائم شما با درمان غیرجراحی ادامه یابد، پزشک جراحی آرتروسکوپی را توصیه می کند. آرتروسکوپی: آرتروسکوپی زانو یکی از رایج ترین روش های جراحی است که انجام می شود. در این روش، دوربین کوچکی از طریق برشی کوچک (پورتال) وارد زانو می شود. این دوربین نمای واضحی از داخل زانو را در اختیار می نهد. جراح ارتوپدی شما ابزارهای جراحی کوچک را از طریق پورتال های دیگر وارد می کند تا پارگی را اصلاح یا ترمیم کند. منیسکتومی جزئی: در این روش، بافت مینیسک آسیب دیده برش داده می شود. (برش و برداشت هلال لیفی غضروفی مفصلی از طریق جراحی مثلا برداشت یکی از غضروفهای نیمه هلالی مفصل زانو) ترمیم مینیسک: برخی از پارگی های مینیسک را می توان با بخیه زدن (دوختن) قسمت های پاره شده روی هم ترمیم کرد. موفقیت درمان پارگی از طریق ترمیم به نوع پارگی و همچنین به وضعیت کلی مینیسک آسیب دیده بستگی دارد. از آنجایی که مینیسک ها باید دوباره با هم بهبود یابند، زمان بهبودی برای ترمیم بسیار طولانی تر از مینیسکتومی است. (تصویر سمت چپ): نمای نزدیک منیسکتومی جزئی. (تصویر سمت راست): ترمیم منیسک پاره شده با بخیه زدن. پس از بهبودی اولیه، پزشک تمرینات توان بخشی را برای شما تجویز می کند. ورزش منظم برای بازیابی تحرک و قدرت زانو ضروری است. شما یک سری تمرینات برای بهبود دامنه حرکتی خود شروع خواهید کرد. تمرینات تقویت کننده به تدریج به برنامه توانبخشی شما اضافه خواهند شد. در بیشتر موارد، توانبخشی می تواند در منزل انجام شود، ولی ممکن است پزشک تان فیزیوتراپی را توصیه کند. زمان توان بخشی برای ترمیم مینیسک تقریبا 3 ماه است. مینیسکتومی زمان کمتری – تقریبا 3 تا 4 هفته- برای بهبودی لازم دارد.
پارگی های مینیسک آسیب های بسیار شایع زانو هستند. با تشخیص، درمان و توانبخشی مناسب، بیماران اغلب به توانایی های خود قبل از آسیب دست می یابند.