سندروم تونل کارپال یک بیماری شایع ایجاد کننده درد، بی حسی و مور مور شدن در دست و بازو می باشد. این بیماری زمانی که یکی از عصب های دست (عصب مِدیَن) در طول مسیر خود در مچ تحت فشار قرار بگیر، ایجاد می شود. در این مقاله از سایت تهران ارتوپدی به بررسی سندروم تونل کارپال می پردازیم.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر آیدین عرب زاده فوق تخصص جراحی دست و اعصاب محیطی از اینجا اقدام کنید
در بیشتر بیماران، سندروم تونل کارپال به مرور زمان بدتر می شود، پس تشخیص و درمان به موقع آن اهمیت دارد. در اوایل، علائم معمولا با انجام اقدامات ساده مثل پوشیدن آتل مچ دست یا اجتناب از انجام یک سری از فعالیت ها کاهش پیدا می کند.
با این حال اگر فشار روی عصب مدین ادامه یابد، میتواند باعث آسیب به عصب شده و علائم بدتر شوند. برای جلوگیری از آسیب دائمی، ممکن است برای برخی بیماران با هدف کاهش فشار روی عصب مدین جراحی پیشنهاد شود.
تونل کارپال یک محل عبور باریک با عرض حدود یک اینچ در مچ دست است. کف و کناره های این تونل توسط استخوان های کوچک مچ دست به نام استخوان های کارپال تشکیل می شود.
تونل کارپال از عصب مدین و تاندون عضلات خم کننده که انگشتان و انگشت شست را خم می کند، محافظت می کند.
سقف تونل از یک باند بافت همبند به نام رباط عرضی کارپال تشکیل شده است. به دلیل اینکه این مرزها به شدت سفت و سخت هستند، تونل کارپال ظرفیت کمی برای کش آمدن و بزرگ شدن دارد.
عصب مدین یکی از عصب های اصلی دست است. این عصب از یکی از ریشه های عصبی گردنی منشا می گیرد. این ریشه ها با هم یک عصب در بازو را تشکیل می دهند. عصب مدین از بازو و ساعد پایین آمده و از داخل تونل کارپال مچ دست عبور می کند و به دست می رسد. عصب باعث ایجاد حس درد انگشتان شست، اشاره و انگشت حلقه می شود. عصب هم چنین عضلات اطراف ابتدای شست را کنترل می کند.
نُه تاندونی که انگشتان را خم می کنند نیز از طریق تونل کارپال عبور می کنند. این تاندونها، تاندون عضلات خم کننده هستند.
سندروم تونل کارپال زمانی که تونل باریک شود یا زمانی که بافت اطراف تاندون عضلات خم کننده متورم شوند ایجاد شده و باعث ایجاد فشار بر روی عصب مدین می شود. این بافت ها را سینوویوم می نامند. به طور طبیعی، سینوویوم تاندون را روان کرده و حرکت انگشتان را آسان می سازد.
هنگام تورم سنوویوم، فضای تونل کارپال اشغال شده و به مرور زمان به روی عصب فشار می آید. این فشار غیر طبیعی روی عصب می تواند باعث ایجاد درد، بی حسی، مور مور شدن و ضعف در دست شود.
سندروم تونل کارپال به علت فشار بر روی عصب مدین در هنگام عبور از تونل کارپال ایجاد می شود.
بیشتر موارد سندروم تونل کارپال به دلیل ترکیبی از عوامل به وجود می آیند. مطالعات نشان میدهد که زنان و افراد مسن احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
علائم سندروم تونل کارپال شامل موارد زیر می شود:
در بیشتر موارد، علائم سندروم تونل کارپال به تدریج و بدون هیچ آسیب جدی آغاز می شود. بسیاری از بیماران در اوایل حس می کنند علائمشان می آید و می رود. با این حال، با بدتر شدن شرایط، علائم ممکن است با تناوب بیشتری رخ داده و برای طول مدت زمان بیشتری پایدار شوند.
علائم شبانه بسیار شایع هستند. به این علت که بسیاری از افراد ممکن است با دستان به حالت خمیده بخوابند، ممکن است هنگام بیدار شدن علائم تشدید شود. در طی روز، علائم غالبا هنگام نگه داشتن بلند مدت اجسام با مچ خمیده به جلو یا عقب مثل زمان استفاده از تلفن، رانندگی یا خواندن کتاب رخ می دهند.
بسیاری از بیماران حس می کنند تکان دادن یا حرکت دادن دست علائمشان را کاهش می دهد.
در حین ارزیابی، پزشک با شما درباره سلامت کلی و سوابق پزشکی شما صحبت کرده و درباره علائم شما سوالاتی را می پرسد.
او به دقت دست و مچ دست را معاینه کرده و تعدادی معاینه بالینی انجام خواهد داد. در حین معاینه، پزشک موارد زیر را انجام خواهد داد:
برای انجام معاینه تینل برای آسیب عصب، پزشک روی سمت داخلی مچ دست و بر روی عصب مِدیَن ضربه خواهد زد.
این آزمایشات به پزشک کمک میکنند تا متوجه شود که عصب مدین چطور کار کرده، مشخص کند آیا فشار زیادی به عصب مدین وارد می شود یا خیر. این آزمایشات هم چنین به پزشک کمک کرده تا مشخص کند که آیا شما بیماری عصب مثل نوروپاتی یا فشار بر دیگر مناطق در طول عصب خود که ممکن است باعث ایجاد علائم بشوند دارید یا خیر.
آزمایشات الکتروفیزیولوژی شامل موارد زیر می شود:
نمای نزدیک انجام نوار عصب عضله با آزمایش هدایت عصب.
اگرچه این روند تدریجی است، اما در بیشتر افراد علائم سندروم تونل کارپال بدون درمان به مرور زمان بدتر می شوند. به این علت، مهم است تا ارزیابی و تشخیص توسط پزشک به زودی انجام شود. در مراحل اولیه، ممکن است بتوان پیشرفت بیماری را متوقف یا آهسته کرد.
اگر بیماری زود تشخیص داده و درمان شود، علائم سندروم تونل کارپال می توانند بدون جراحی کاهش یابند. اگر تشخیص قطعی نیست یا علائم خفیف است، پزشک ابتدا درمان غیر جراحی را پیشنهاد خواهد داد.
درمان های غیر جراحی شامل موارد زیر می شود:
پوشیدن آتل یا بریس فشار را بر عصب مِدیَن، با صاف نگه داشتن مچ کم می کند.
تزریق استروئید به داخل تونل کارپال ممکن است علائم را برای مدتی تسکین دهد.
اگر درمان غیرجراحی علائم را پس از مدتی تسکین ندهد، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد.
تصمیم اینکه جراحی بکنید یا نه به شدت علائم (اینکه چقدر درد و بی حسی در دستان خود دارید) بستگی دارد. در موارد بی حسی و از دست دادن عضلات انگشت شست، جراحی برای پیشگیری از عوارض غیر قابل بازگشت توصیه می شود.
جراحی که روی تونل کارپال انجام می شود را “آزادسازی تونل کارپال” می نامند. دو تکنیک مختلف جراحی برای انجام اینکار وجود دراد اما هدف هر دو کاهش فشار بر روی عصب مدین از طریق قطع رباطی است که سقف تونل را تشکیل می دهد. این کار باعث افزایش سایز تونل و کاهش فشار روی عصب مدین می شود.
رباط عرضی کارپال در طی آزادسازی تونل کارپال بریده می شود. زمانی که رباط ترمیم شود، فضای بیشتری برای عصب و تاندون ها وجود خواهد داشت.
در بیشتر موارد، جراحی تونل کارپال به صورت سرپایی انجام می شود. این جراحی را می توان به صورت سر پایی (که در آن بیمار به خواب فرو می رود) یا تحت بی حسی موضعی (که بازو و دست بی حس می شود) انجام داد. در برخی موارد، به شما یک آرام بخش ضعیف به شکل وریدی به داخل رگ بازو تزریق خواهد شد.
اینجا، یک اندوسکوپ از طریق پورتال وارد مچ دست بیمار شده است. یک وسیله برش وارد کف دست شده است.
نتایج جراحی باز و اندوسکوپی مشابه است. فواید و خطرات بالقوه ای همراه با هر دو تکنیک وجود دارد. پزشک با شما درباره اینکه کدام تکنیک جراحی برای شما مناسب تر است صحبت خواهد کرد.
بلافاصله پس از جراحی، تشویق خواهید شد تا دست خود را به سطح بالاتر از قلب خود برده و انگشتان خود را برای کاهش تورم و برای جلوگیری از خشکی، تکان دهید.
باید انتظار کمی درد، تورم و خشکی را پس از جراحی داشته باشید. کمی درد در کف دست ممکن است برای چند هفته تا چند ماه باقی بماند.
قدرت نیشگون گرفتن و چنگ زدن در حدود 2 تا 3 ماه پس از جراحی باز می گردد. با این حال اگر شرایط عصب مدین پیش از جراحی بد و ضعیف بود، قدرت نیشگون گرفتن و چنگ زدن ممکن است تا 6 تا 12 ماه بهبود نیابد. ممکن است شما مجبور به پوشیدن آتل یا بریس مچ دست برای چند هفته نیز بشوید.
با این حال شما مجاز خواهید بود تا برای انجام فعالیت های سبک همراه با مراقبت از عدم انجام کاری که موجب ناراحتی شما شود، از دست خود استفاده کنید. ممکن است اجازه انجام رانندگی، انجام فعالیت های شخصی و بلند کردن اجسام سبک و چنگ زدن در مدت کوتاهی پس از جراحی به شما داده شود.
پزشک درباره اینکه چه زمانی می توانید به محل کار خود بازگردید و اینکه آیا باید در فعالیت های کاری خود محدودیتی ایجاد کنید یا خیر با شما صحبت خواهد کرد.
اگرچه هر جراحی ممکن است عوارض داشته باشد، اما پزشک اقداماتی را برای به حداقل رساندن خطرات انجام خواهد داد. شایع ترین عوارض جراحی آزادسازی تونل کارپال شامل موارد زیر می شود:
برای بیشتر بیماران، جراحی علائم سندروم تونل کارپال را کاهش می دهد. با این حال بهبودی ممکن است تدریجی بوده و تکمیل دوران نقاهت تا یک سال طول بکشد.
اگر درد و ضعف قابل توجه برای بیش از 2 ماه داشتید، پزشک ممکن است شما را به یک درمانگر دست ارجاع دهد تا کمک کند که بهبودی خود را در بالاترین سطح بازیابید.
اگر بیماری دیگری دارید که باعث درد و خشکی در دست و مچ شما می شود (مثل آرتریت یا تاندونیت ) خود این بیماری ها ممکن است باعث کاهش سرعت کلی بهبودی شما شوند. در موارد طولانی مدت سندروم تونل کارپال با از دست دادن شدید عضلات اطراف ابتدای انگشت شست، بهبودی باز هم آهسته خواهد بود. برای این بیماران، یک بهبودی کامل امکان پذیر نمی باشد.
گاهی اوقات، اگرچه این اتفاق نادر است، سندروم تونل کارپال می تواند عود کند. اگر این اتفاق رخ داد، ممکن است شما نیاز به درمان های بیشتر یا جراحی پیدا کنید.
