با افزایش سن، استخوان های ما لاغر شده و قدرتشان کاهش می یابد. پوکی استخوان بیماری ای است که طی آن استخوان ها ضعیف شده و احتمال شکستنشان بالا میرود. بیماری طی سالها بدون علامت و ایجاد ناراحتی بدون آنکه متوجه آن شویم پیشرفت میکند تا زمانی که دچار شکستگی مهره شویم. در این مطلب از سایت تهران ارتوپدی به شکستگی ستون فقرات به دلیل پوکی استخوان می پردازیم.
شکستگی های ایجاد شده توسط پوکی استخوان اکثرا در ستون فقرات رخ میدهد. این شکستگی های ستون فقرات (که شکستگی مهره فشرده نامیده میشود) هر ساله برای نزدیک به 700000 نفر در ایالت متحده رخ میدهد. این نوع شکستگی تقریبا دو برابر دیگر شکستگی های مرتبط با پوکی استخوان مثل شکستگی لگن و مچ دست، شایع است.
همه شکستگی های مهره فشرده به علت پوکی استخوان نیستند. اما وقتی که بیماری پیشرفت کرد، شکستگی معمولا اولین نشانه ضعف اسکلت ناشی از پوکی استخوان است.
ستون فقرات شما متشکل از 24 استخوان است که به ستون مهره نامیده می شود که هر مهره روی دیگری قرار دارد. این استخوان ها به هم متصل هستند تا کانالی را که در آن نخاع وجود دارد را محافظت کنند. دیگر مناطق آناتومی ستون فقرات شامل موارد زیر می شود:
این ’’کابلهای الکتریکی’’ از طریق نخاع پیام ها را بین مغز و عضلات مبادله میکند. ریشه اعصاب از نخاع از دهانه های مهره ها منشعب می شوند.
در بین مهره ها دیسک های بین مهره ای منعطفی وجود دارد. این دیسک های گرد و صاف حدود نیم اینچ ضخامت دارند. این ها مهره ها را مثل بالشتک احاطه میکنند و در هنگام دویدن و راه رفتن به عنوان جاذب ضربه عمل میکنند.
آناتومی طبیعی ستون فقرات
پوکی استخوان یک پروسه طبیعی در روند افزایش سن است. هر چه پیرتر شویم، استخوان هایمان ضعیف تر میشود. با تضغیف مهره های ستون فقرات، مهره نازک و مسطح میشود. این اتفاق بیماران مسن را کوتاه قامت تر کرده و منجر به خمیده شدن کمر و ایجاد قوز و خمیده شدن رو به جلو ستون مهره ها میشود.
با پیشرفت پوکی استخوان، مهره تضعیف شده و مسطح میشود. این اتفاق میتواند منجر به خمیدگی شدید کمر شود. (قوز دواگر)
ضعیف شدن مهره یک خطر بزرگ برای شکستگی است. یک شکستگی مهره فشرده وقتی رخ میدهد که فشار زیادی روی مهره ضعیف شده وارد شود و جلوی آن شکسته شده و ارتفاع آن کاهش می یابد. شکستگی مهره فشرده غالبا در نتیجه افتادن رخ میدهد اما افراد مبتلا به پوکی استخوان میتوانند حتی در زمان فعالیت های روزانه مثل کش دادن به خود برای رسیدن به چیزی، چرخیدن، سرفه کردن و عطسه کردن دچار شکستگی استخوان شوند.
شکستگی مهره فشرده (فلش) یک نمای گوه ای شکل دارد. جلوی مهره شکسته است و کوچک شده در حالی که عقب آن سالم است.
شکستگی مهره فشرده باعث کمر درد میشود. درد معمولا در نزدیک شکستگی حس میشود. شکستگی مهره فشرده به طور معمول در نزدیکی میانه کمر و همینطور کمی بالاتر از آن (میانه سینه) یا کمی پایین تر از آن (پایین کمر) رخ میدهد.
درد معمولا با حرکت کردن، به خصوص در هنگام تغییر وضعیت بدتر میشود. معمولا درد با نشستن و دراز کشیدن بهبود میابد. سرفه کردن و عطسه کردن نیز میتواند باعث افزایش درد شود. اگرچه درد میتواند در بقیه نقاط بدن نیز حس شود (برای مثال، داخل شکم یا پایین پاها) اما این اتفاق شایع نیست.
پزشک شما درباره سلامت کلی شما و سابقه پزشکی شما با شما صحبت کرده و از شما میخواهد تا علائم خود را برای او توضیح دهید. سپس او معاینات بالینی را انجام میدهد.
هنگامی که سر پا ایستاده اید، پزشک شما هم تراز بودن و قدرت ستون فقرات و نحوه ایستادن شما را میسنجد. او همچنین بر نقاط مشخصی از کمرشما فشار وارد میکند تا مشخص کند درد شما به علت مشکلات عضلانی است یا استخوانی.
برای اطمینان از عدم وجود آسیب به ریشه اعصاب نخاعی، پزشکتان معاینات نورولوژیک را انجام میدهد تا حس، تغییر در رفلکس و وجود ضعف عضلانی شما را بسنجد.
تصویربرداری اطلاعات مهمی درباره شکستگی شما فراهم می آورد و به پزشک شما کمک میکند تا مشخص کند که آسیب شما جدید (حاد) است یا قدیمی. (مزمن)
عکس رادیولوژی تصویری از ساختار های سخت مثل استخوان فراهم می آورد. اگر پزشک شما به یک شکستگی مهره فشرده شک کند، برای تایید تشخیص به عکس رادیولوژی درخواست میکند.
این عکس رادیولوژی نمای کناری یک مهره باریک شده را نشان میدهد که در حال از دست دادن شکل چهار گوشه معمول خود است.
دیگر مشکلات ستون فقرات نیز ممکن است در عکس رادیولوژی نمایان شوند. بیمارن مسن با شکستگی مهره فشرده ممکن است فضای دیسک باریکی (بیماری دیسک تخریبی) یا اسکولیوز که همان خمیدگی به کنار ستون مهره است را داشته باشند.
این تصویربرداری هرگونه آسیب به بافت نرم (عصب و دیسک) در اطراف شکستگی را با جزئیات بهتر نمایش میدهد. به دلیل نحوه نمایش استخوان، ام آر آی میتواند به پزشک شما کمک کند تا قدمت شکستگی شما را تشخیص دهد. جایی که شکستگی جدید وجود دارد، استخوان درگیر روشن تر از استخوان های اطراف به نظر می رسد. این موضوع نشان دهنده ورم یا التهاب در آن محل است. اگر شکستگی قدیمی باشد، ظاهر یا نشانه استخوان طبیعی خواهد بود.
در این ام آر آی، نمای روشن مهره شکسته شده نشان دهنده ورم یا التهاب است که خود نشان دهنده یک شکستگی جدید است.
اسکن استخوان هرگونه فعالیت غیر نرمال در استخوان من جمله شکستگی را نشان میدهد. همچنین اسکن استخوان گاهی میتواند نشان دهد که شکستگی حاد است یا مزمن.
این تصویربرداری هم بافت نرم را نشان میدهد هم استخوان را. یک سی تی اسکن به پزشک شما کمک میکند تا ارزیابی کند که آیا شکستگی به داخل کانال نخاعی که درون آن نخاع و ریشه های عصبی وجود دارند، گسترش یافته است یا نه.
وقتی شما یک شکستگی مهره فشرده دارید، مهم است که ارزیابی کنید که آیا پوکی استخوان هم دارید یا نه، و اگر دارید، بیماری شما چقدر وخیم است. عکس رادیولوژی معمولا نازک شدن استخوان های ستون مهره که به نام استئوپنی شناخته میشوند را نشان میدهد. استئوپنی به سمت پوکی استخوان پیشرفت کرده که استخوان را شکننده تر میکند.
میزان از دست رفتن استخوان را میتوان با میزان جذب اشعه ایکس ری با انرژی دوگانه (DEXA) که یک نوع سنجش تراکم استخوان است، مشخص کرد. نتیجه سنجش تراکم استخوان به روش DEXA به پزشک شما کمک میکند تا خطر شما برای شکستگی بیشتر ستون فقرات یا دیگر نقاط بدن شما را بسنجد. نتیج سنجش تراکم استخوان DEXA به پزشک شما کمک میکند تا مشخص کند که آیا برای از دست دادن استخوان، شما نیاز به دارو دارید یا خیر.
خوشبختانه، بیشتر افرادی که از شکستگی مهره فشرده رنج میبرند بدون انجام هیچ درمان خاصی برای بهبود شکستگی ظرف سه ماه بهتر میشوند. کارهای ساده مثل استراحت کوتاه مدت و استفاده محدود از داروهای مسکن غالبا تمام چیزی هستند که فرد بدان نیاز دارد. در برخی موارد، به بیماران آموزش داده میشود تا برای محدود کردن حرکات و اجازه دادن به مهره برای ترمیم خود، بریس بپوشند.
اگر پزشک شما پوکی استخوان را نیز تشخیص دهد، شما در خطر شکستگی های بیشتر مهره فشرده و شکستگی های دیگر نقاط بدن مثل لگن و مچ دست هستید. پزشک شما را برای درمان استخوان از دست داده طی این دوران راهنمایی میکند.
اگر درد شدیدی دارید که درمان های غیر جراحی پاسخ نمیدهد، شاید بهتر است جراحی را در نظر داشته باشید.
در گذشته، تنها گزینه جراحی موجود برای شکستگی مهره فشرده شامل جراحی های بزرگ و گسترده میشد. امروزه پروسه های تقویت مهره جایگزین های غیر تهاجمی تر را پیشنهاد میدهند.
دو روش تقویت مهره موجود کیفوپلاستی و ورتبروپلاستی هستند. بهترین کاندیدا های این نوع درمان بیمارانی هستند که از درد شدید شکستگی مهره فشرده شکایت دارند. اگر شما کاندیدای جراحی کیفوپلاستی یا ورتبروپلاستی هستید، پزشک شما درباره اینکه کدام نوع عمل برای شما بر اساس نوع شکستگی مهره فشرده ای که دارید بهتر است، با شما صحبت خواهد کرد.
در کیفوپلاستی یک سوزن با استفاده از راهنمای ایکس ری (رادیولوژی) وارد مهره شکسته میشود. سپس یک ابزار کوچک که یک بالون نامیده میشود از طریق سوزن وارد مهره شکسته میشود. بالون در داخل مهره شروع به باد شدن میکند تا جایی که مهره شکل و ارتفاع قبلی خود را بازیابی کند. هنگامی که بالن خارج میشود، یک حفره باقی میگذارد که با نوعی خاص از سیمان استخوانی که مهره را قوی میکند پر میشود.
در جراحی کیفوپلاستی: (چپ) یک سوزن وارد مهره شکسته شده میشود. (وسط) یک بالن سپس وارد استخوان شده و باز میشود. (راست) حفره خالی با سیمان استخوانی (فلش) پر میشود تا مهره را قوی کند.
کیفوپلاستی را میتوان با استفاده از بیهوشی عمومی (که شما را با آن به خواب فرو میبرند) یا با بی حسی موضعی (که اطراف شکستگی را بی حس میکنند) انجام داد. در این پروسه، بیمار درحالی که صورتش به سمت پایین است دراز کشیده و جراح از پشت به ستون فقرات او دسترسی پیدا میکند.
بعد از جراحی، بیماران به سرعت فعالیت های طبیعی روزانه خود را بدون محدودیت باز می یابند.
این عکس رادیولوژی نمای کناری (چپ) و نمای رو به رویی (راست) یک ستون فقرات پس از کیفوپلاستی است.
ورتبروپلاستی یک تکنیک مشابه کیفوپلاستی است اما در آن از بالون برای ایجاد فضا برای سیمان استفاده نمیشود. به جای آن، سیمان به طور مستقیم داخل مهره باریک شده وارد میشود. به مانند کیفوپلاستی، این پروسه زمانی انجام میشود که بیمار با سری رو به پایین دراز کشیده است تا جراح بتواند از پشت به مهره شکسته دسترسی داشته باشد.
پس از جراحی، بیماران تشویق میشوند تا به سرعت و روز به روز به انجام فعالیت های طبیعی خود بازگردند.
این عکس های رادیولوژی یک سوزن را نشان میدهند که برای تزریق سیمان در حین جراحی ورتبروپلاستی وارد مهره شده است.
گزارشات متعددی درباره نتایج پروسه های تقویت مهره منتشر شده است. در دو مطالعه بزرگ، مشخص شد فواید ورتبروپلاستی کوتاه مدت است. در عوض مطالعات نشان دادند که کیفوپلاستی ممکن است عملکرد را بهبود داده و درد را سریع تر از درمان های غیر جراحی کاهش دهد.
آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا تحقیقات فعلی درباره شکستگی مهره فشرده ستون فقرات مبتلا به پوکی استخوان را بررسی کرده و یک دستورالعمل عملی بالینی بر اساس اطلاعات موثق را درباره پروسه های تقویت مهره فراهم آورده است. برای این اطلاعات:
پزشک شما درباره بهبودی و داشتن انتظارات واقعی پس از جراحی ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی در صورتی که به شما پیشنهاد شود، با شما صحبت خواهد کرد.
