هنگامی که مایع اضافی در مفصل زانو یا اطراف آن جمع می شود، تورم زانو به وجود می آید. پزشک این وضعیت را آب آوردگی (افیوژن) در مفصل زانو می نامد. برخی افراد این وضعیت را آب زانو یا آب آوردن زانو می نامند. آب آوردن زانو ممکن است نتیجه ضربه، صدمات ناشی از استفاده بیش از حد از زانو یا بیماری یا شرایط زمینه ای باشد.
برای تعیین علت تورم، پزشک نیاز دارد برای آزمایش عفونت، بیماری یا آسیب زانو از مایع نمونه ای بگیرد. خارج کردن مقداری از آب زانو به کاهش درد و سفتی ناشی از تورم نیز کمک می کند. هنگامی که پزشک علت اصلی آب آوردن زانو را تشخیص داد، درمان مناسب می تواند آغاز شود.
علائم آب آوردن زانو
علائم و نشانه ها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- تورم واضح زانو (به‌ویژه نسبت به زانوی مقابل)
- درد زانو هنگام راه‌رفتن، ایستادن یا خم‌کردن مفصل
- احساس سنگینی یا فشار درون مفصل
- گرمی و گاهی قرمزی پوست زانو
- محدود شدن دامنه حرکتی زانو
- ناتوانی در صاف کردن یا خم کردن کامل زانو
- خشکی مفصل به‌خصوص هنگام بیدار شدن از خواب
- تغییر شکل ظاهری زانو در موارد پیشرفته
- صدای تق‌تق یا ساییدگی هنگام حرکت زانو در برخی موارد
علت آب آوردن زانو
مشکلات مختلفی، از آسیب های ضربه ای گرفته تا بیماری ها و سایر شرایط، می توانند باعث آب آوردن زانو شوند.
صدمات
آسیب به هر قسمت از زانوی شما می تواند باعث تجمع مایع اضافی مفصلی شود. آسیب هایی که می توانند باعث تجمع مایع در مفصل زانو و اطراف آن شوند، عبارتند از:
- رباط پاره شده، به خصوص رباط صلیبی قدامی (ACL)
- پارگی غضروف (مینیسک)
- تحریک ناشی از استفاده بیش از حد
- استخوان های شکسته
بیماری ها و مشکلات
بیماری ها و شرایط زمینه ای که می توانند باعث تجمع مایع در مفصل زانو و اطراف آن شوند، عبارتند از:
- آرتروز زانو
- رماتیسم مفصلی
- عفونت
- نقرس
- نقرس کاذب
- بورسیت (التهاب کیسه مفصلی)
- کیست
- تومورها
عوامل خطر
- سن: احتمال ایجاد تورم ناشی از آرتروز در زانو با افزایش سن افزایش می یابد.
- ورزش ها: افراد شرکت کننده در ورزش هایی مانند بسکتبال که در آن زانو دچار پیچ خوردگی می شود، بیشتر در معرض آسیب دیدگی زانو هستند و این امر باعث آب آوردن زانو می شود.
- چاقی: اضافه وزن باعث ایجاد فشار اضافی بر روی مفصل زانو می شود و در جهت از بین رفتن بافت و مفصل موثر است و این امر می تواند منجر به آب آوردن زانو شود. چاقی خطر آرتروز -یکی از دلایل شایع تورم زانو- را افزایش می دهد.
عوارض آب آوردن زانو
عوارض آب آوردن زانو می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اگر آب آوردن زانو (افیوژن زانو) به موقع درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض جدی‌تری شود. در ادامه، مهم‌ترین عوارض این وضعیت به‌صورت علمی و سئو شده فهرست شده‌اند:
- کاهش دامنه حرکتی مفصل زانو و محدود شدن انعطاف‌پذیری زانو
- ضعف عضلات اطراف زانو به‌ویژه عضله چهارسر ران به دلیل کاهش فعالیت
- آسیب به غضروف مفصلی و پیشرفت آرتروز زانو
- ایجاد درد مزمن و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره
- افزایش احتمال پارگی مینیسک یا رباط‌ها به‌دلیل فشار غیرطبیعی روی مفصل
- بروز خشکی دائم مفصل و سفتی زانو
- تجمع مایع عفونی یا چرکی در صورت وجود عفونت، که می‌تواند به آسیب دائمی مفصل منجر شود
- ایجاد کیست بیکر در پشت زانو به‌عنوان یکی از پیامدهای شایع
- ناتوانی در راه‌رفتن یا ایستادن طولانی‌مدت در مراحل پیشرفته
- نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو در صورت آسیب غیرقابل بازگشت
- درمان زودهنگام، فیزیوتراپی و کنترل علت زمینه‌ای می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری کند.
پیشگیری از آب آوردن زانو
آب آوردن زانو معمولا نتیجه آسیب یا بیماری جسمی مزمن است. برای مدیریت سلامت کلی خود و جلوگیری از آسیب دیدگی موارد ذیل را در نظر داشته باشید:
- عدم انجام حرکات لرزشی ناگهانی و عدم دویدن بر روی سطوح ناهموار می تواند از آسیب دیدگی زانو جلوگیری کند.
- چاقی به مفصل آسیب پذیر زانو فشار وارد می کند، بنابراین کاهش وزن ممکن است موثر باشد.
- ورزش هایی که برای زانوها بهتر هستند، شامل خم شدن اندک (نه زیاد) زانو و حرکات صاف کننده هستند که با بیشترین وزن در قسمت خارجی پا انجام می شوند.
- ورزش هایی که برای زانو راحت ترند، عبارتند از: پیاده روی، شنا (دست ها تکان می خوردند و زانوها صاف هستند)، اسکیت، بیس بال، اسکی صحرانوردی و بسته به شرایط زانو، دوچرخه سواری (با صندلی بلند، دنده پایین و پرهیز از دوچرخه سواری بر روی تپه) .
- فعالیت های متناسب با قدرت و ظرفیت زانوی خود انتخاب کنید و به یاد داشته باشید که ورزش هایی که مخصوصا برای زانوها دشوار هستند، عبارتند از: فوتبال، دوومیدانی، فوتبال آمریکایی، راگبی، هاکی، اسکواش، والیبال، بسکتبال، اسکی در سراشیبی، تنیس و دویدن یا هر ورزش دیگری که به زانوها ضربه وارد می کند، زانوها را می لرزاند یا می چرخاند.
درمان آب آوردن زانو (افیوژن زانو)
درمان آب آوردن زانو بستگی به علت زمینه‌ای آن دارد و معمولاً شامل روش‌های دارویی، فیزیوتراپی و در موارد خاص مداخلات تخصصی‌تر است. در ادامه، روش‌های علمی و رایج درمان این مشکل فهرست شده‌اند:
درمان‌های اولیه و خانگی
- استراحت دادن به زانو و پرهیز از فعالیت‌های سنگین
- بالا نگه‌داشتن پا برای کاهش تورم
- استفاده از یخ (کمپرس سرد) به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه چند بار در روز
- بستن زانو با بانداژ فشاری (زانو بند طبی یا کشی)
- مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک با تجویز پزشک
درمان‌های دارویی و تخصصی
- تزریق کورتون به داخل مفصل زانو برای کاهش التهاب شدید
- آسپیراسیون مفصل (کشیدن مایع با سرنگ توسط پزشک برای کاهش فشار و بررسی آزمایشگاهی)
- درمان آنتی‌بیوتیکی در صورت وجود عفونت مفصلی (آرتریت سپتیک)
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند نقرس، روماتیسم یا آرتروز با داروهای تخصصی
درمان‌های توانبخشی و فیزیوتراپی
- تمرینات تقویتی و کششی جهت بهبود دامنه حرکتی زانو
- الکتروتراپی یا اولتراسوند تراپی برای کاهش التهاب
- کاهش وزن برای کاهش فشار روی مفصل زانو در افراد دارای اضافه‌وزن
درمان‌های پیشرفته
- آرتروسکوپی برای بررسی داخل مفصل و درمان مشکلات ساختاری
- تعویض مفصل زانو (جراحی) در موارد پیشرفته با آسیب شدید مفصلی و عدم پاسخ به درمان‌های دیگر
تشخیص دقیق علت و شروع درمان مناسب توسط پزشک متخصص ارتوپدی، کلید موفقیت در درمان آب آوردن زانو است.
آیا پیاده‌روی برای آب آوردن زانو (افیوژن زانو) مفید است؟
پیاده‌روی در زمان آب آوردن زانو بسته به شدت علائم و علت زمینه‌ای، می‌تواند مفید یا مضر باشد. در ادامه به‌صورت علمی و سئو شده، نکات کلیدی در این مورد فهرست شده‌اند:
مواردی که پیاده‌روی ممنوع یا محدود است:
- اگر تورم و درد شدید وجود دارد، پیاده‌روی می‌تواند آسیب را تشدید کند.
- در صورت وجود عفونت مفصل یا پارگی رباط/مینیسک، باید کاملاً از پیاده‌روی پرهیز شود.
- تحمل وزن روی زانو در مرحله حاد می‌تواند موجب افزایش فشار و تشدید التهاب شود.
مواردی که پیاده‌روی سبک مفید است:
- پس از کاهش اولیه تورم و التهاب، پیاده‌روی سبک و کنترل‌شده می‌تواند به افزایش گردش خون و جذب مایع اضافی مفصل کمک کند.
- در صورت وجود آرتروز خفیف یا التهاب مزمن، پیاده‌روی روزانه با کفش مناسب و سطح صاف مفید است.
- پیاده‌روی می‌تواند به تقویت عضلات اطراف زانو و جلوگیری از خشکی مفصل کمک کند، به شرطی که بدون درد انجام شود.
آخرین به‌روزرسانی: ۱۴۰۴/۰۵/۱۴
