آرتروسکوپی زانو یک روش جراحی است که به پزشکان امکان مشاهده مفصل زانو و سایر بافت های نرم را را بدون ایجاد برش بزرگ از طریق پوست فراهم می کند. از آرتروسکوپی برای تشخیص و درمان طیف وسیعی از مشکلات زانو استفاده می شود. در حین آرتروسکوپی زانو، جراح شما دوربین کوچکی به نام آرتروسکوپ را به مفصل زانوی شما وارد می کند. این دوربین تصاویر را بر روی مانیتور نمایش می دهد و جراح از این تصاویر برای هدایت ابزارهای جراحی کوچک استفاده می کند. چون آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی باریک و نازک هستند، جراح زانو می تواند به جای ایجاد برش بزرگتر مورد نیاز برای جراحی باز از برش های بسیار کوچک استفاده کند. این امر باعث ایجاد درد کمتر در بیماران و سفتی و گرفتگی کمتر در مفصل می شود. همچنین، اغلب مدت زمان بهبودی و بازگشت به فعالیت های مورد علاقه را کوتاه می کند. در حین آرتروسکوپی، جراح می تواند داخل زانوی شما را با جزئیات بسیار زیاد بر روی مانیتور تصویری مشاهده کند.
اگر زانو درد زیادی دارید و درمان های غیرجراحی جواب نمی دهند، پزشک تان می تواند آرتروسکوپی زانو را به شما توصیه کند. درمان های غیرجراحی عبارتند از: استراحت، فیزیوتراپی و داروها یا تزریقاتی که التهاب را کاهش می دهند. آرتروسکوپی زانو علائم دردناک بسیاری از آسیب هایی را کاهش می دهد که به سطوح غضروف و سایر بافت های نرم اطراف مفصل آسیب رسیده اند.
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمدجواد مرتضوی فوق تخصص و جراح زانو و لگن از اینجا اقدام کنید
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمدحسن کاسب فوق تخصص جراحی زانو و آرتروسکوپی زانو از اینجا اقدام کنید
روش های متداول آرتروسکوپی برای زانو شامل موارد ذیل است:
(تصویر سمت چپ) پارگی بزرگ منیسک (پارگی فلپ). (تصویر سمت راست) برداشتن بافت مینیسک آسیب دیده به روش آرتروسکوپی.
جراح ارتوپدتان به شما توصیه می کند که قبل از جراحی، برای ارزیابی سلامت عمومی خود به پزشک عمومی مراجعه کنید. او همه مشکلاتی را که ممکن است در روند کار اختلال ایجاد کند، شناسایی خواهد کرد. اگر خطر خاصی سلامتی تان را تهدید کند، قبل از جراحی ارزیابی گسترده تری لازم خواهد بود. جراح ارتوپد آزمایشات قبل از عمل را تجویز می کند و بدین طریق به شما کمک می کند تا روال کار را بدانید و برایش برنامه ریزی کنید. این آزمایشات شامل آزمایش خون یا یک الکتروکاردیوگرام (EKG) است.
اگر از سلامتی عمومی برخوردار هستید، به احتمال زیاد آرتروسکوپی زانو به صورت سرپایی انجام خواهد شد، یعنی لازم نخواهد بود شبانه در بیمارستان بستری شوید. در صورت مصرف هر دارو یا مکمل دارویی، حتما به جراح ارتوپد خود اطلاع دهید. شاید لازم باشد قبل از جراحی مصرف برخی از داروها را متوقف کنید. بیمارستان یا مرکز جراحی پیش از موعد با شما تماس می گیرد تا جزئیات خاصی از روند کارتان را در اختیارتان بگذارد. قبل از عمل حتماً به دستورالعمل های مربوط به زمان ورود و خصوصاً زمان توقف خوردن غذا و آشامیدن عمل کنید.
قبل از جراحی، یکی از اعضای تیم بیهوشی با شما صحبت خواهد کرد و خواهد گفت که آرتروسکوپی زانو را می توان تحت بی حسی موضعی، منطقه ای یا عمومی انجام داد:
جراح ارتوپدی و متخصص بیهوشی با شما صحبت خواهند کرد که کدام روش برای شما بهتر است.
به محض انتقال به اتاق عمل، بیهوش خواهید شد. جهت جلوگیری از عفونت محل جراحی، پوست زانوی شما تمیز خواهد شد. پای شما با پارچه جراحی پوشانده می شود که روی آن محل برش آماده شده نمایان است. در این مرحله، بعضی مواقع در حین انجام عمل آرتروسکوپی یک وسیله تثبیت موقعیت روی پا گذاشته می شود تا زانو ثابت بماند.
برای شروع روند کار، جراح چند برش کوچک به نام “پورتال” در زانوی شما ایجاد می کند. از یک محلول استریل برای پر کردن مفصل زانو و برطرف کردن مایع ابری استفاده می کند. این کار به جراح ارتوپد کمک می کند تا ساختارهای داخل زانوی تان را به وضوح و با جزئیات کامل مشاهده کند. جراح تان ابزارهای آرتروسکوپی و جراحی را از طریق برش های کوچکی به نام “پورتال” وارد زانوی شما می کند. اولین کار جراح شما تشخیص صحیح مشکل تان است. او آرتروسکوپ را وارد (زانو) کرده و از تصویر نمایش داده شده روی صفحه برای هدایت آن استفاده می کند. در صورت نیاز به درمان جراحی، جراح ابزارهای ریزی را از طریق سایر برش های کوچک دیگر وارد می کند. ابزارهای مخصوصی برای کارهایی مثل تراشیدن، برش، گرفتن (نگه داشتن) و ترمیم مینیسک استفاده می شود. در بسیاری از موارد، از دستگاه های ویژه ای برای محکم کردن و تثبیت بخیه به استخوان استفاده می شود. (تصویر سمت چپ) یک نوع رایج پارگی منیسک، پارگی “دسته سطل” (bucket handle) است. (تصویر سمت راست) عکس پارگی دسته سطل است که در حین آرتروسکوپی گرفته شده است.
بیشتر مراحل آرتروسکوپی زانو کمتر از یک ساعت طول می کشد. مدت زمان جراحی به تشخیص و درمان لازم بستگی خواهد داشت. جراح تان ممکن است هر برش را با بخیه یا چسب های بخیه (چسب زخم های کوچک) ببندد و سپس زانویتان را با یک نوار زخم بندی نرم باندپیچی کند. در حین التیام، نوار زخم بندی نرم از زخم ها محافظت می کند.
میزان عوارض بعد از جراحی آرتروسکوپی بسیار کم است. اگر هم عوارضی بروز کنند، معمولاً جزئی هستند و به راحتی درمان می شوند. مشکلات احتمالی بعد از عمل با آرتروسکوپی زانو شامل موارد زیر است:
پس از جراحی، به اتاق ریکاوری منتقل می شوید و قادر خواهید بود طی 1 یا 2 ساعت مرخص شوید. حتماً یک نفر همراهتان باشد که شما را به منزل برساند و همان شب اول شما را کنترل کند. درست است که بهبودی از آرتروسکوپی زانو سریعتر از بهبودی از عمل جراحی باز سنتی زانو است، ولی پس از بازگشت به خانه باید دستورالعمل های پزشک خود را با دقت دنبال کنید.
پس از جراحی، اندکی احساس درد خواهید کرد. این مسئله بخش طبیعی روند بهبود است. پزشک و پرستاران تلاش خواهند کرد درد شما را کاهش دهند و این کار می تواند به شما کمک کند سریعتر بهبود یابید. اغلب، داروهایی برای تسکین کوتاه مدت درد پس از جراحی تجویز می کنند. داروهای مختلفی هستند که می توانند به شما در مدیریت درد کمک کنند. از جمله این داروها مواد افیونی، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) و بی حس کننده های موضعی هستند. پزشک تان ترکیبی از این داروها را برای تسکین بیشتر درد و همچنین برای به حداقل رساندن نیاز به مواد افیونی تجویز خواهد کرد. توجه داشته باشید که اگرچه مواد افیونی به تسکین درد پس از جراحی کمک می کنند، مواد مخدر هستند و می توانند اعتیاد آور باشند. وابستگی به مواد افیونی و مصرف بیش از حد آن به موضوع مهم بهداشت عمومی در ایالات متحده تبدیل شده است. استفاده از مواد افیونی فقط با دستور پزشک باید مورد استفاده قرار گیرد. به محض تسکین درد، مصرف مواد افیونی را متوقف کنید. اگر دردتان چند روز پس از جراحی بهبود نیافت، با پزشک تان صحبت کنید.
علاوه بر داروهای تسکین دهنده درد، پزشک دارویی مانند آسپرین را نیز برای کاهش خطر لخته شدن خون توصیه می کند.
چند روز اول پس از جراحی پای خود را تا حد ممکن بالا نگه دارید. برای تسکین تورم و درد، یخ را طبق توصیه پزشک استفاده کنید.
وقتی از بیمارستان مرخص می شوید، زانویتان با نوار زخم بندی باندپیچی شده است. زخم های خود را تمیز و خشک نگه دارید. جراح تان خواهد گفت که چه زمانی می توانید دوش بگیرید یا استحمام کنید و چه زمانی باید پانسمان را عوض کنید. جراح تان چند روز پس از جراحی شما را در مطب ویزیت خواهد کرد تا روند بهبودی تان را چک کند، نتایج جراحی را بررسی کند و برنامه درمانی بعد از عمل را آغاز کند.
بیشتر بیماران پس از جراحی آرتروسکوپی به عصای زیربغل یا وسیله کمکی دیگر نیاز دارند. جراح به شما می گوید که چه موقع می توانید وزن را روی پا و ساق خود بیندازید. اگر در این مورد سوالی دارید، با جراح خود تماس بگیرید.
چندین هفته پس از جراحی بهتر است به طور منظم زانوی خود را ورزش دهید. با این کار، حرکت را از سر می گیرید و عضلات پا و زانو را تقویت می کنید. ورزش درمانی نقش مهمی در بهبودی تان خواهد داشت. یک برنامه فیزیوتراپی منظم نتیجه نهایی را بهتر می کند. کار با یک فیزیوتراپیست می تواند به شما کمک کند تا به بهبودی حداکثر برسید.
پزشک تان با شما صحبت خواهد کرد که چه موقع می توانید رانندگی کنید. به طور معمول، بیماران از 1 تا 3 هفته پس از عمل می توانند رانندگی کنند.
بسیاری از افراد پس از آرتروسکوپی به تمام فعالیت های خود بدون قید و شرط باز می گردند. بهبودیتان به نوع آسیب دیدگی زانویتان بستگی خواهد داشت. اگر مورد جراحی تان ترمیم رباط نبوده است، پس از 6 الی 8 هفته یا بعضی اوقات خیلی زودتر می توانید بیشتر فعالیت های فیزیکی خود را از سر بگیرید. شاید لازم باشد از انجام فعالیت های پرفشار و سنگین برای مدت زمان طولانی تری خودداری کنید. اگر شغل تان توام با کار سنگین باشد، مدت زمان بیشتری طول می کشد تا بتوانید به کارتان برگردید. با پزشک تان صحبت کنید که چه زمانی می توانید با خیال راحت به کارتان برگردید. برخی از افراد برای محافظت از مفصل خود بایست شیوه زندگی خود را تغییر دهند. مثلا ورزش پرفشار و سنگین (مانند دویدن) جای خود را به فعالیت های کم فشار و سبک (مانند شنا یا دوچرخه سواری) بدهد. این تصمیمات را با راهنمایی جراح تان خواهید گرفت. گاهی اوقات، آسیب به زانویتان می تواند به حدی شدید باشد که با جراحی کاملاً برطرف نشود.