کیفوز (Kyphosis) یا گوژپشتی یک اختلال ستون فقرات است که در آن وجود انحنای غیر طبیعی در ستون مهره ها موجب خمیدگی بالای کمر می شود. این پدیده به نام های قوز و یا گوژپشتی نیز شناخته می شود. این بیماری در هر سنی ممکن است رخ بدهد اما در سنین بلوغ شایع تر است. در این مقاله از سایت تهران ارتوپدی بطور کامل در مورد بیماری کیفوز یا گوژپشتی می پردازیم. 
در اکثر موارد، کیفوز باعث ایجاد مشکلات اندکی می شود و به درمان احتیاجی ندارد. در برخی موارد، بیمار ممکن است نیاز به پوشیدن بریس کمر داشته و برای بهبود وضعیت و قدرت ستون فقرات خود، ورزش هایی را انجام دهد. با این حال در موارد شدید کیفوز می تواند دردناک بوده و باعث ایجاد بدشکلی شدید شود و مشکلات تنفسی ایجاد کند. بیماران با کیفوز شدید برای کاهش انحنای کمری و بهبود علائم، به جراحی نیاز خواهند داشت. به طور طبیعی در نمای نیم رخ ستون فقرات پشتی دارای کیفوز 20 الی 45 درجه می باشد. افزایش این میزان به بالاتر از 50 درجه غیر طبیعی می باشد.
انواع کیفوز عبارتند از:
کیفوز یا گوژپشتی وضعیتی شایع ترین علت کیفوز است. این کیفوز به طور معمول در سنین بلوغ قابل ملاحظه می شود. این بیماری با اشکالات جدی ساختاری ستون فقرات همراه نیست اما شل شدن رباط دیده می شود. این بیماری معمولا با انحنای غیر شدید همراه بوده و قابل اصلاح می باشد، به طوری که وقتی از بیمار می خواهیم تا کمر خود را صاف کند، این کار برای او ممکن است. این بیماری در دختران شایع تر از پسران است. گوژپشتی وضعیتی؛ به ندرت باعث ایجاد درد می شود، زیرا معمولا این بیماری پیشرفت نمی کند و در بزرگسالی هم ایجاد مشکل نمی نماید. در تست آدامز کیفوز زاویه دار نیست و همچنین درمان این نوع کیفوز با اصلاح وضعیت نشستن و انجام ورزش های کمری و سینه ای و تقویت عضلات ستون فقرات ممکن خواهد بود.
تغییر شکل ستون مهره ها به وسیله بیمار یا پزشک قابل اصلاح نیست. علل آن عبارتند از:
این نوع کیفوز از بدو تولد وجود دارد. یک مهره در قسمت جلو کامل ساخته نشده است (همی ورتبرا) و یا وجود یک پل استخوانی در قسمت جلو مانع رشد قسمت جلوی مهره شده است و چون قسمت عقب مهره رشد طبیعی دارد، کودک دچار کیفوز پیشرونده در همان سطح می شود که این بدان معنی است که وضعیت کودک با رشد بدتر می شود. این کیفوز پیشرونده و موضعی موجب فشار بر روی نخاع و پاراپلژی می شود. درمان این بیماران جراحی بوده و هر چه این جراحی زودتر انجام شود، پیشرفت بیماری کمتر خواهد بود. بهتر است در بیماران دارای گوژپشتی برگشت ناپذیر مادرزادی، بررسی های بیشتری صورت پذیرد زیرا بخشی از این بیماران به طور همزمان دارای مشکلات قلبی، کلیوی و… نیز می باشند.
این بیماری به افتخار پزشک رادیولوژیست دانمارکی، دکتر شوئرمن، به این اسم شناخته می شود. او اولین فردی بود که این بیماری را کشف و توضیح داد. مانند کیفوز وضعیتی بیماری معمولا در سنین بلوغ خود را نشان می دهد (حدود سنی 10 الی 16 سالگی که سنین جهش رشد اسکلتی نوجوانان محسوب می شود.) این بیماران همراه با درد مراجعه می کنند که این درد می تواند با نشستن و ایستادن های طولانی مدت شدت یابد. این بیماران نسبت به بیماران دارای کیفوز وضعیتی بدشکلی بیشتری دارند (علی الخصوص بیماران لاغر.) این بیماری در پسران نسبت به دختران شایع تر بوده و معمولا پس از پایان رشد اسکلتی درد کاهش یافته یا از بین می رود. سفتی عضلات سینه ای (پکتورالیس) و خلف ران از اتفاقات شایع در این بیماری است. این بیماری ناشی از یک اختلال ساختاری در ستون فقرات می باشد که در عکس رادیولوژی این بیماران (از نمای کناری) این اختلال با دیدن چند مهره کنار هم که به جای شکل طبیعی، شکل مثلثی دارند تشخیص قطعی می گردد. این شکل غیر طبیعی مهره ها باعث انحنای کمری شده و فضای بین مهره ای را نیز کم می کند. صفحه رشد در مهره مبتلا نامنظم بوده و قطعه قطعه می شود و ارتفاع جسم مهره ای در سه مهره متوالی در جلو کمتر از عقب است که در انتها این پروسه باعث می شود که قوس طبیعی مهره های کمری افزایش یابد. (بیش از 45 درجه) زاویه قوس ایجاد شده معمولا تیز می باشد و این بیماران قادر به اصلاح وضعیت کمری خود نمی باشند و نمی توانند صاف بایستند. اگر کیفوز موجود زیر 50 درجه باشد تنها نیازمند پیگیری بیماری هر 4 تا 6 ماه تا زمان اتمام رشد اسکلتی خواهد بود. در صورتی که کیفوز از 50 درجه تجاوز کرده باشد، برای درمان از بریس و پد استفاده می شود. در موارد شدید که کیفوز بیمار بیش از 80 درجه است یا بیمار درد دارد یا به علت مسائل زیبایی خود خواستار آن باشد، عمل جراحی بخشی از روند درمانی بیمار خواهد بود. 
اسپوندلیت انکلیوزان یک بیماری التهابی می باشد که به مرور زمان می تواند باعث ادغام مهره های ستون فقرات شود. این ادغام در انتها منجر به انعطاف کمتر کمر شده و باعث گوژپشتی می شود. اگر دنده ها نیز درگیر باشند، بیمار دچار مشکلات تنفسی نیز می شود. این بیماری زنان را بیش از مردان درگیر می کند. علائم بیماری به طور عمده در سنین بلوغ آغاز می شود و می تواند بخش های دیگری از بدن همچون چشم (شایع تر از بقیه) و قلب را نیز درگیر کند. این بیماری درمان قطعی نداشته اما درمان های موجود علائم بیمار را تسکین داده و پیشرفت بیماری را کند می سازند.
در جریان شکستگی های مهره، تومور های درگیر کننده ستون فقرات، عفونت ها (مثل سل) بخش جلویی مهره تخریب شده و این خود عاملی برای ایجاد کیفوز می باشد.
تنها کیفوز وضعیتی قابل پیشگیری می باشد و دیگر علل این بیماری اجتناب ناپذیر می باشند. با این حال، درمان زود و به موقع می تواند جلوی پیشرفت بیماری و بدشکلی ستون فقرات را بگیرد.
علائم و نشانه های کیفوز بسته به شدت بیماری بسیار متفاوت است. این علائم می توانند شامل موارد زیر بشوند:
به ندرت به مرور زمان ممکن است علائم زیر نیز در بیماران ایجاد شود:
کودکان و نوجوانان دارای کیفوز به دلیل تاثیری که این بیماری بر روی ظاهر آنها دارد نگران شده و خجالت می کشند. گاهی بخشی از درمان بیماری شامل پوشیدن بریس می باشد که این مسئله نیز خود بر روی ظاهر فرد اثر گذار است. این نگرانی ها کودکان مختلف را به شکل های مختلف تحت تاثیر قرار می دهد. بعضی از کودکان گوشه گیر می شوند و در فعالیت های اجتماعی کمتر شرکت می کنند. پاسخ آسانی برای حل این مشکل وجود ندارد اما می توان به کودک این اطمینان را داد که با گذر زمان، این احساس کمتر شده و بهبود می یابد.
معمولا کیفوز های خفیف نادیده گرفته می شوند اما اگر کیفوز به حدی برسد که قابل مشاهده باشد، والدین و کودک به پزشک مراجعه می کنند. پزشک در ابتدا با پرسیدن سوالاتی از سلامت کلی کودک اطمینان حاصل کرده و علائم او را در می یابد. سپس معاینه بالینی صورت پذیرفته و آزمایشات و تصویر برداری های لازم انجام می شود.
پزشک با انجام معاینه بالینی کمر بیمار، تلاش به تشخیص بیماری می کند. معاینه بالینی شامل فشار دادن بر روی مهره ها برای کشف وجود یا عدم وجود لمس دردناک می باشد. در طی معاینه، پزشک از بیمار می خواهد تا در حالی که زانو ها صاف هستند و دست ها آویزان می باشند، به جلو خم شود. این معاینه که “تست خم شدن به جلو آدامز” نامیده می شود به پزشک کمک می کند تا خمیدگی و قوز موجود را بهتر تشخیص داده و با دقت بیشتری متوجه بدشکلی موجود شود. پزشک همچنین ممکن است از بیمار بخواهد تا دراز بکشد تا خمیدگی کمر را مشاهده کند.
عکس رادیولوژی که تصویری از ساختار های سخت مثل استخوان فراهم می آورد می تواند سلاحی سودمند برای تشخیص کیفوز باشد زیرا می تواند تغییرات در مهره ها یا وجود مسائل غیر طبیعی استخوان را نشان دهد. همچنین از عکس رادیولوژی برای تعیین زاویه گوژپشتی موجود نیز استفاده می شود. اگر کیفوز بیمار پیشرونده باشد، پیشرفت بیماری می تواند منجر به تنگی کانال نخاعی شود و علائمی همچون درد، گزگز کردن، بی حسی و ضعف نیمه تحتانی بدن را ایجاد کند. در صورت بروز این علائم، پزشک ممکن است ام آر آی درخواست کند. 
در صورت شدید بودن انحنای کمری، پزشک ممکن است درخواست آزمایشات تعیین میزان عملکرد تنفسی را درخواست بدهد تا مشخص کند آیا بیمار به علت کیفوز دچار بیماری های تنفسی نیز شده است یا نه.
در مواردی که علت کیفوز مادرزادی است، انجام آزمایشات بیشتری مثل بررسی وجود بیماری های همراه قلب و… مورد نیاز می باشد.
هدف درمان متوقف کردن روند پیشرفت بیماری می باشد. برای تعیین نوع درمان کیفوز عوامل مختلفی اهمیت دارند که عبارتند از:
درمان در این بیماران به دو نوع جراحی و غیر جراحی تقسیم می شود.
درمان غیر جراحی برای بیماران مبتلا به گوژپشتی وضعیتی توصیه می شود. این درمان به بیماران مبتلا به شوئرمن که زاویه انحنایی کمتر از 80 درجه دارند نیز توصیه می گردد. درمان های غیر جراحی شامل موارد زیر می شود:
درمان جراحی معمولا به بیماران زیر پیشنهاد می شود:
ادغام استخوانی شایع ترین نوع جراحی استفاده شده برای کیفوز می باشد که طی آن مهره های درگیر با هم ادغام می شوند. هدف جراحی کیفوز موارد زیر است:
