پیچ خوردگی مچ پا (رگ به رگ شدن) زمانی رخ میدهد که رباط های قوی ای که از مچ پا حمایت میکنند بیش از حد کش آمده و پاره میشوند. پیچ خوردگی مچ پا یک آسیب شایع است که در تمام گروه های سنی رخ میدهد. این آسیب ها بسته به میزان آسیب به رباط، بازه متفاوتی از خفیف تا شدید دارند. در این مقاله از تهران ارتوپدی به پیچ خوردگی مچ پا می پردازیم.
بیشتر پیچ خوردگی های مچ پا، آسیب های خفیفی هستند که با درمان های خانگی مثل استراحت و یخ گذاری درمان میشوند. با این حال، اگر مچ پای شما بسیار متورم شده و راه رفتن برای شما دردناک است یا اگر به طور کلی برای وزن گذاشتن روی مچ پای خود دچار مشکل هستید، باید به دیدار پزشک بروید.
بدون درمان و بازتوانی مناسب، یک پیچ خوردگی شدیدتر میتواند مچ پای شما را ضعیف کند و احتمال آسیب مجدد آن را بالا ببرد. پیچ خوردگی مچ پا به طور مکرر میتواند منجر به مشکلات طولانی مدت من جمله درد مزمن مچ پا، آرتریت و ناپایداری مداوم شود.
پیچ خوردگی مچ پا (رگ به رگ شدن)، آسیب به یک یا چند رباط پایدار کننده مچ پا است.
رباط ها بافت فیبری قدرتمندی هستند که استخوان را به استخوان دیگر متصل میکنند. رباط های داخل مچ پا کمک میکنند تا استخوان در موقعیت مناسب مانده و مفصل پایدار شود.
بیشتر پیچ خوردگی های مچ پا (رگ به رگ شدن) در رباط های خارجی در قسمت خارجی مچ پا رخ میدهند. پیچ خوردگی مچ پا از یک کشش جزئی در فیبرها تا پارگی کامل بافت متفاوت است.
اگر رباط کامل پاره شود، مچ پا ممکن است پس از گذشتن از فاز آسیب اولیه ناپایدار شود. به مرور زمان این ناپایداری میتواند منجر به آسیب به استخوان و غضروف مفصل مچ پا شود.
یک نیروی پیچشی به پایین پا میتواند منجر به پیچ خوردگی مچ پا شود. رباط خارجی در خارج مچ پا بیش از دیگر رباط ها آسیب می بیند.
پای شما میتواند به طور غیر منتظره در طی فعالیت های مختلف مثل موارد زیر پیچ بخورد:
جهت ویزیت و نوبت دهی دکتر محمد قربان زاده جراح مفاصل و استخوان و فوق تخصص جراحی هیپ و لگن از اینجا اقدام کنید
یک پیچ خوردگی مچ پا (رگ به رگ شدن) دردناک است. دیگر علائم شامل موارد زیر میشود:
تورم و کبودی علائم شایع پیچ خوردگی مچ پا هستند.
اگر پارگی رباط شدید باشد شما ممکن است صدای یک “کلیک” را در هنگام پیچ خوردگی مچ پا حس کرده یا بشنوید. علائم پیچ خوردگی شدید مچ پا مشابه شکستگی استخوان بوده و محتاج ارزیابی پزشکی سریع می باشد.
پزشک پیچ خوردگی مچ پا (رگ به رگ شدن) را با انجام معاینه دقیق پا و مچ پای شما تشخیص میدهد. این معاینه بالینی ممکن است دردناک باشد.
اگر استخوانی نشکسته باشد، پزشک قادر خواهد بود بر اساس میزان تورم، درد و کبودی شدت پیچ خوردگی مچ پا (رگ به رگ شدن) را مشخص کند.
برای تشخیص یک پیچ خوردگی مچ پا، پزشک به آرامی خارج مچ پا را در ناحیه دردناک (فلش) لمس خواهد کرد.
عکس رادیولوژی یک تصویر از ساختارهای سخت مثل استخوان فراهم می آورد. پزشک ممکن است برای رد وجود شکستگی استخوان در مچ پا و پا درخواست عکس رادیولوژی بکند. یک استخوان شکسته میتواند علائم مشابه درد و تورم را ایجاد کند
علاوه بر عکس رادیولوژی ساده، پزشک ممکن است عکس رادیولوژی تحت فشار درخواست دهد، این عکس ها در حالی که مچ پا به جهت های مختلف فشار داده میشوند، گرفته میشوند. عکس رادیولوژی تحت فشار کمک میکند تا نشان داده شود که آیا مچ پا به علت آسیب رباط ها به طور غیر طبیعی حرکت میکند یا خیر.
پزشک ممکن است در صورت شک به آسیب شدید به رباطها، آسیب به غضروف یا استخوان سطح مفصل، وجود یک بیرون زدگی استخوانی کوچک یا مشکل دیگر درخواست ام آر آی دهد. ام آر آی ممکن است تا بعد از زمان از بین رفتن تورم و کبودی درخواست نشود.
این تصویربرداری به پزشک اجازه میدهد تا به طور مستقیم رباط را هنگامی که مچ پا را تکان میدهد، مشاهده کند. این کار به پزشک کمک میکند تا میزان پایداری ای که رباط فراهم می آورد را مشخص کند.
پس از معاینه، پزشک درجه پیچ خوردگی مچ پا ( را برای کمک به ریختن یک برنامه درمانی، مشخص میکند. پیچ خوردگیها بر اساس میزان آسیب وارده به رباطها درجه بندی میشوند.
در درجه دو پیچ خوردگی، برخی (اما نه همه) فیبرهای رباط پاره شده اند. تورم متوسط و کبودی در بالا و پایین مچ پا علائم شایعی هستند.
تقریبا تمامی پیچ خوردگی های مچ پا میتوانند بدون جراحی درمان شوند. حتی پارگی کامل رباط میتواند بدون جراحی ترمیم شود اگر به طور مناسب بی حرکت شود.
یک برنامه سه قسمتی برای تمام بیماران پیچ خوردگی از خفیف تا شدید درمان را پیش میبرد:
این برنامه درمان سه قسمتی ممکن است برای پیچ خوردگی های خفیف دو هفته و برای آسیب های شدید 6 تا 12 هفته طول بکشد.
برای پیچ خوردگی های خفیف تر، پزشک شما ممکن است درمان های خانگی ساده را توصیه کند.
پروتوکل RICE: بلافاصله پس از آسیب پروتوکل RICE را انجام دهید:
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن و ناپروکسن میتوانند به کنترل درد و تورم کمک کنند. از آنجاییکه این داروها با کاهش تورم و کنترل درد عملکرد را بهتر میکنند، این داروها برای پیچ خوردگی های خفیف گزینه بهتری از داروهای کنترل درد دارای مخدر هستند.
برخی از پیچ خوردگی ها علاوه بر پروتکل RICE و دارو، درمان های بیشتری نیاز دارند.
عصای زیر بغل: در بیشتر موارد، تورم و درد برای 2 تا 3 روز باقی میماند. راه رفتن ممکن است در طی این دوران مشکل باشد و ممکن است توصیه کند تا در صورت نیاز از عصای زیر بغل استفاده شود.
بی حرکت سازی: در طی بخش اولیه ترمیم، مهم است که از مچ پا حمایت کرده و آن را از حرکات ناگهانی محافظت کرد. برای پیچ خوردگی درجه دو، یک وسیله پلاستیکی قابل برداشتن مثل گچ چکمه ای یا بریس مدل رکابی میتواند حمایت لازم را فراهم آورد. پیچ خوردگی درجه سه ممکن است یک گچ کوتاه یا آتل گچی برای 2 تا 3 هفته نیاز داشته باشد.
یک بریس مدل رکابی مچ پا
پزشک شما ممکن است شما را تشویق کند تا در هنگامی که مچ چا محافظت میشود، روی آن کمی وزن بگذارید. این کار به ترمیم کمک میکند.
فیزیوتراپی: ورزش های بازتوانی برای جلوگیری از خشکی، افزایش قدرت مچ پا و جلوگیری از مشکلات مزمن مچ پا استفاده میشوند.
وقتی شما دیگر درد نداشتید، ورزش های مقاومتی ممکن است به برنامه درمانی شما اضافه شوند.
استفاده از درمان جراحی برای پیچ خوردگی مچ پا (رگ به رگ شدن) اتفاقی نادر است. جراحی برای آسیب هایی که به درمان غیر جراحی پاسخ نمیدهند و برای بیمارانی که ناپایداری مداوم مچ پا را پس از چند ماه بازتوانی و درمان های غیر جراحی تجربه میکنند، انجام میشود.
این عکس رادیولوژی نشان دهنده ناپایداری شدید مچ پا است.
درمان های جراحی شامل موارد زیر می شود:
در حین آرتروسکوپی، پزشک از یک دوربین کوچک که بدان آرتروسکوپ میگویند استفاده میکند تا بتواند داخل مفصل مچ پا را ببیند. برای خارج کردن اجزا شل شده استخوان یا مفصل یا بخش هایی از رباط که ممکن است در داخل مفصل گیر کرده باشد، از ابزارهای مینیاتوری استفاده میشود.
پزشک ممکن است قادر باشد تا رباط پاره شده را با بخیه یا منگنه های خاص ترمیم کند. در برخی موارد، او رباط آسیب دیده را با جایگزین کردن بافت پیوندی گرفته شده از دیگر رباط ها یا تاندون ها که در پا و اطراف مچ پا وجود دارند، بازسازی میکند.
به طور معمول یک دوره بی حرکت سازی بعد از جراحی پیچ خوردگی مچ پا وجود دارد. پزشک شما ممکن است از گچ یا چکمه محافظتی برای حفاظت از رباط بازسازی شده استفاده کند. اطمینان پیدا کنید که از دستور العمل های پزشکتان درباره طول مدت استفاده از وسایل حفاظتی پیروی میکنید. اگر آن ها را زود در بیاورید، یک قدم اشتباه میتواند رباط ترمیم شده را دوباره پاره کند.
بازتوانی پس از جراحی به زمان و توجه برای بازگرداندن قدرت و وسعت حرکتی نیاز دارد تا بتوانید به عملکرد پیش از جراحی باز گردید. مدت زمان بهبودی به میزان آسیب و میزان جراحی انجام شده بستگی دارد. بازتوانی ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
نتایج درمان پیچ خوردگی مچ پا (رگ به رگ شدن) به طور کلی معمولا خوب هستند. با درمان مناسب، بیشتر بیماران قادر خواهند بود که پس از مدت زمانی به فعالیت های روزمره خود ادامه دهند.
مهم تر از همه، موفقیت نتایج به تعهد بیمار به تمرینات بازتوانی بستگی دارد. بازتوانی نا تمام مهم ترین علت ناپایداری مزمن مچ پا پس از پیچ خوردگی است. اگر یک بیمار تمرینات قدرتی را متوقف کند، رباط آسیب دیده ضعیف شده و بیمار را در خطر پیچ خوردگی ادامه دار مچ پا قرار میدهد.
زمانی که شما به پیچ خوردگی مچ پا دچار شدید، ممکن است به آسیب زدن به آنها ادامه دهید، اگر رباط ها زمان کافی برای ترمیم نداشته باشند. برای بیماران مشکل است که بگویند که آیا آسیب وارده ترمیم شده است یا خیر زیرا حتی یک مچ پا با پارگی مزمن میتواند کارایی بالایی داشته باشد زیرا تاندون های اطراف به حرکت و پایداری کمک میکنند.
اگر درد برای بیشتر از 4 تا 6 هفته ادامه یابد، ممکن است شما به پیچ خوردگی مزمن مچ پا مبتلا شده باشید. فعالیت هایی که ممکن است منجر به بدتر شدن یک مچ پای پیچ خورده شوند شامل قدم گذاشتن روی سطح ناصاف و شرکت در ورزشهایی که نیاز به حرکات سریع یا چرخش و پیچش پا دارند میشوند.
تعادل غیر طبیعی (یک عارضه طبیعی پیچ خوردگی مچ پا) نیز میتواند به پیچ خوردگی مکرر منجر شود. ممکن است عدم تعادل و ضعف عضلانی علت آسیب دوباره باشد. اگر مچ پای شما در حال پیچ خوردگی مکرر است، ممکن است یک شرایط مزمن با ناپایداری، احساس خالی کردن مچ پا و درد مزمن ادامه یابد. این اتفاق همچنین ممکن است پیش از ترمیم مچ پا و بازتوانی با بازگشت به محل کار، ورزش و دیگر فعالیت ها دوباره رخ دهد.
بهترین راه برای پیشگیری از پیچ خوردگی مچ پا حفظ قدرت خوب عضلات، تعادل و انعطاف پذیری است. انجام احتیاط های زیر برای پیشگیری از پیچ خوردگی مچ پا به شما کمک میکند:
بهبودی پیچ خوردگی مچ پا 3 مرحله دارد:
مرحله اول شامل استراحت، مراقبت و کاهش تورم مچ پای آسیب دیده است.
مرحله 2 شامل بازگرداندن انعطاف پذیری مچ پا، دامنه حرکتی و قدرت است.
مرحله 3 شامل برگشتن تدریجی به فعالیت های ساده و انجام تمرینات مقاومتی و سپس تمرینات ورزشی خاص (مانند دوی سرعت و تغییر سریع جهت) است.
وقتی دوباره توانستید روی مچ پای خود بایستید، پزشک برای تقویت عضلات و رباط هایتان، افزایش انعطاف پذیری، تعادل و هماهنگی بدن تان تمرینات روزانه توصیه خواهد کرد. پس از آن، شما قادر خواهید بود راه بروید، آهسته بدوید و در حالی که مچ پایتان به شکل عدد 8 انگلیسی نوارپیچی شده است یا از بریس محافظتی مچ پا استفاده می کنید، بدوید.
به انجام رساندن برنامه توانبخشی بسیار مهم است، زیرا این کار احتمال آسیب دوباره به همان مچ پا را به حداقل می رساند. اگر برنامه توانبخشی را کامل نکرده باشید یا اگر رباط در حالت کشیدگی بهبود یابد و نتواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد ممکن است از درد مزمن، بی ثباتی و آرتروز در مچ پا رنج ببرید. اگر هنوز مچ پایتان درد می کند، این می تواند بدان معنا باشد که رباط ها یا رباط های کشیده شده به طور کامل و به خوبی بهبود نیافته اند یا به هنگام پیچ خوردگی، آسیب های دیگری (مثلا، آسیب به غضروف یا آسیب به تاندون) به مچ پا وارد شده است.
برای جلوگیری از پیچ خوردگی های آتی مچ پا، به هنگام احساس درد یا خستگی به علائم هشدار دهنده بدن خود جهت کاهش فعالیت بدن توجه کنید و تعادل عضلانی، انعطاف پذیری و قدرت خود را حفظ کنید.
پیچ خوردگی قسمت بالای مچ پا به پارگی رباط هایی اشاره دارد که درشت نی را به نازک نی متصل می کنند (به این اتصال سیندزموزیس نیز گفته می شود). این نوع پیچ خوردگی متفاوت است و چندان رایج نیست، اما اغلب ناتوان کننده تر از پیچ خوردگی های معمولی جانبی مچ پا (یعنی پیچ خوردگی کنار مچ پا) است.
پیچ خوردگی مچ پا به ندرت به درمان جراحی نیاز داشته است. بیشتر این پیچ خوردگی ها به سادگی با استراحت، گذاشتن یخ، فشرده سازی و بالا نگه داشتن پا و به دنبال آن، با فیزیوتراپی و استفاده از بریس های موقت بهبود می یابند.
هرچه تعداد دفعات پیچ خوردگی مچ پایتان بیشتر باشد، احتمال بروز عوارض درازمدت بیشتر خواهد بود. مثلا، پیچ خوردن مچ پا می تواند منجر به آسیب به غضروف داخل مفصل مچ پا شود. در صورت بروز پیچ خوردگی های زیاد مچ پا حتما به جراح ارتوپد پا و مچ پا مراجعه نمایید.
