داشتن کمر درد در دوران بارداری خبر خوبی برایتان به ارمغان می آورد و آن این که کودک درون شکم تان در حال رشد است. رشد و بزرگ شدن کودک درون شکم دقیقا همان چیزی است که باید اتفاق بیفتد. در عین حال، این امر به پشت و کمرتان فشار وارد خواهد کرد.
شما تنها نیستید: زنان باردار بسیاری دچار کمر درد می شوند که این درد معمولا از نیمه دوم بارداری شروع می شود.
بهتر است بدانید تمرینات و حرکاتی وجود دارد که می توانید برای به حداقل رساندن کمر دردتان انجام دهید. در این مقاله از سایت تهران ارتوپدی به مطالبی می پردازیم که به شما در این راه کمک می کند.
علل کمر درد در زنان باردار
کمردرد دوران بارداری معمولا در ناحیه ای بروز می کند که لگن ها به ستون فقرات، در مفصل خاصره ای خاجی می رسند.
دلایل احتمالی زیادی برای کمردرد وجود دارد. در اینجا به برخی از دلایل محتمل تر اشاره می کنیم:
- افزایش وزن: در طول بارداری عادی، زنان معمولا بین 11 تا 16 کیلوگرم وزن اضافه می کنند. ستون فقرات باید این وزن را تحمل کند. تحمل این وزن باعث درد در کمر می شود. وزن نوزاد و رحم در حال رشد نیز بر رگ های خونی و عصب های لگن و کمر فشار وارد می کند.
- تغییر وضعیت بدن: بارداری مرکز ثقل بدن را تغییر می دهد. به همین دلیل، بدون اینکه متوجه شوید، وضعیت بدن و نحوه حرکت و راه رفتن تان را به تدریج تغییر می دهید. این تغییر منجر به کمر درد یا فشار بر آن می شود.
- تغییرات هورمونی: در دوران بارداری، بدنتان هورمونی به نام ریلکسین تولید می کند که به رباط های ناحیه لگن امکان استراحت می دهد و مفاصل شل تر می شوند تا برای فرآیند زایمان آماده شوند. همین هورمون باعث شل شدن رباط هایی می شود که از ستون فقرات محافظت می کنند و منجر به بی ثباتی و درد می شود.
- جدا شدن عضلات: با بزرگ شدن رحم، دو صفحه ماهیچه ای موازی (عضلات راست شکمی) که از قفسه سینه تا استخوان شرمگاهی امتداد دارند، در امتداد لایه مرکزی از هم جدا می شوند. جدا شدن این عضلات از هم، کمر درد را تشدید می کند.
- استرس: استرس عاطفی باعث تنش عضلانی در کمر می شود که به صورت کمردرد یا گرفتگی کمر احساس می شود. احتمالا متوجه شده اید که در دوران بارداری به هنگام استرس، کمردردتان بیشتر می شود.
درمان کمر درد بارداری
خبرهای بهتر در مورد کمر درد دوران بارداری: اگر قبل از بارداری کمردرد مزمن نداشته باشید، احتمالا پیش از زایمان کمردردتان به تدریج کاهش یابد.
در زمان بارداری، کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای درمان کمر درد یا خفیف تر کردن آن انجام دهید:
- ورزش: ورزش منظم ماهیچه ها را تقویت می کند و انعطاف پذیری را افزایش می دهد. این کار فشار وارده بر ستون فقرات را کاهش می دهد. ورزش های ایمن برای اکثر زنان باردار عبارتند از: پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری ثابت. پزشک یا فیزیوتراپ تمریناتی را برای تقویت کمر و ناحیه شکم تان توصیه می کند.
- گرما و سرما: استفاده از گرما و سرمادرمانی برای کمر موثر هستند. اگر پزشک تان موافق است، کمپرس سرد (مانند یک کیسه یخ یا سبزیجات یخ زده که در حوله ای پیچیده شده است) را روزانه تا 20 دقیقه چندین بار روی ناحیه دردناک قرار دهید. پس از دو یا سه روز، درمان را به گرمادرمانی تغییر دهید: کیسه گرم کننده یا بطری آب گرم را روی ناحیه دردناک قرار دهید. مراقب باشید که در دوران بارداری بر روی شکم خود گرمادرمانی اعمال نکنید.
- بهبود وضعیت بدن: خم شدن، به ستون فقرات فشار وارد می کند. بنابراین بایستی به هنگام کار، نشستن یا خوابیدن وضعیت بدن تان مناسب باشد. مثلا، موقع خوابیدن به پهلو بالشی را بین زانوهایتان قرار دهید. این کار فشار را از کمر دور می کند. وقتی پشت میز می نشینید، حوله ای را به صورت لوله شده پشت کمرتان جهت محافظت از کمرتان قرار دهید و پاهایتان را روی کتاب هایی که روی هم گذاشته شده اند یا روی چهارپایه قرار دهید و صاف بنشینید و شانه های خود را عقب ببرید. به هنگام سرپا بودن، لگن تان را به سمت جلو و شانه هایتان را به عقب بکشید. احتمالا به دلیل بزرگ شدن شکم تان، بدن تان به سمت عقب متمایل شود. استفاده از کمربند محافظت کننده نیز موثر خواهد بود.
- انجام منظم حرکات کششی: “حرکات کششی به سمت عقب”، “حرکات کششی کمر” و “حرکت دادن عمودی لگن در حالت ایستاده” را بررسی کنید. این حرکات عضلات کمر و لگن را تقویت می کنند.
- مشاوره: اگر کمردردتان به دلیل داشتن استرس است، صحبت با یک دوست یا مشاور قابل اعتماد اثربخش خواهد بود.
- طب سوزنی: طب سوزنی نوعی طب چینی است که در آن سوزن های نازکی را در نقاط خاصی از پوست وارد پوست می کنند. مطالعات نشان داده اند که طب سوزنی در کاهش کمردرد در دوران بارداری موثر است. اگر مایل به انجام آن هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
- مهره ورزی: اگر مهره ورزی (فن ماساژ و جابه جاکردن ستون فقرات) به درستی انجام شود، دستکاری ستون فقرات در دوران بارداری توسط مهره ورز اثربخش خواهد بود، اما قبل از مراجعه به مراقبت های مهره ورزی با پزشک خود مشورت کنید.
نکات درمان کمر درد در بارداری
- اگر می خواهید چیزی را از روی زمین بلند کنید، به جای خم شدن روی پاهایتان، از پاهایتان برای خم شدن یا چمباتمه زدن استفاده کنید.
- کفش های پاشنه بلند نپوشید. کفش هایی با پاشنه های کوتاه انتخاب کنید که از قوس کف پایتان محافظت کند. به یاد داشته باشید، از آنجایی که هورمون ها مفاصل را شل می کنند، باید کفش های سایز بزرگتر بخرید.
- به پشت نخوابید.
- اگر کمر دردتان ادامه پیدا کرد، با پزشک ارتوپد مشورت کنید تا ببینید چه کار دیگری می توانید برای کاهش کمردردتان انجان دهید. قبل از مصرف مسکن ها حتما با پزشک خود مشورت کنید. مصرف استامینوفن (تیلنول) برای اکثر زنان در دوران بارداری بی خطر است، اما آسپرین و سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin) یا ناپروکسن (Aleve) توصیه نمی شوند. در بعضی موارد، پزشک سایر داروهای ضد درد یا شل کننده های عضلانی را که در دوران بارداری بی خطر هستند، توصیه می کند.
برای درمان کمر درد بارداری چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
داشتن کمر درد در بارداری صرف معمولا دلیل موجهی برای مراجعه به پزشک نیست، اما اگر هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، باید فورا به پزشک مراجعه نمایید:
- درد شدید؛
- درد شدید فزاینده یا دردی که به طور ناگهانی شروع می شود؛
- دردهای ناشی از گرفتگی منظم عضلات؛
- مشکل در ادرار کردن یا احساس “گز گز” در دست ها و پاهایتان.
در موارد نادر، کمر درد شدید ممکن است به دلیل مشکلاتی مانند پوکی استخوان ناشی از بارداری، آرتروز ستون فقرات یا آرتروز عفونی باشد. دردهای منظم ممکن است نشانه زایمان زودرس نیز باشد. بنابراین اگر هر یک از این موارد را داشتید، بایستی پزشک شما را معاینه کند.
